Kimlik Doğrulama, Yetkilendirme ve Erişim Denetimi

İlgili modüller ve Yönergeler

Kimlik Doğrulama ve yetkilendirme işlemi ile ilgili üç tür modül vardır. Genellikle her bir gruptan en az bir modül seçeceksiniz.

• Kimlik Doğrulama türü (bkz. AuthType yönergesi)
  • mod_auth_basic
  • mod_auth_digest
• Kimlik Doğrulayıcı (bkz. AuthBasicProvider ve AuthDigestProvider yönergeleri)
  • mod_authn_anon
  • mod_authn_dbd
  • mod_authn_dbm
  • mod_authn_file
  • mod_authnz_ldap
• Yetkilendirme (bkz. Require yönergesi)
  • mod_authnz_ldap
  • mod_authz_dbd
  • mod_authz_dbm
  • mod_authz_groupfile
  • mod_authz_host
  • mod_authz_owner
  • mod_authz_user

Bu modüllere ek olarak, mod_authn_core ve mod_authz_core modülleri bulunur. Bu modüller yetkilendirme modüllerinin çekirdeğini oluşturan temel yönergeleri gerçekler.

mod_authnz_ldap modülü kimlik doğrulama ve yetkilendirme işlemlerinin ikisini birden gerçekleştirir. mod_authz_host modülü bu işlemleri sunucu adına, IP adresine ve isteğin karekteristiğine bağlı olarak gerçekleştirir. Ancak kimlik doğrulama sisteminin bir parçası değildir. mod_access ile geriye uyumluluk için mod_access_compat diye bir modül daha vardır.

Muhtemelen göz atmak isteyeceğiniz Erişim Denetimi nasıl belgesi, sunucuya erişimlerin çeşitli yollarından bahsetmektedir.

Giriş

Sitenizde sadece küçük bir grup insana hitap eden ya da hassas bilgileriniz varsa, bu makaledeki teknikleri kullanarak dilediğiniz kişilerin sadece dilediğiniz sayfaları görüntülemesini sağlayabilirsiniz.

Bu makale sitenizin bazı parçalarını korumak için kullanacağınız "standart" yolları içermektedir.

Ön gereksinimler

Bu makalede bahsi geçen yönergeler ya ana sunucu yapılandırma dosyasında (genellikle <Directory> bölümünde) ya da dizin içi yapılandırma dosyalarında (.htaccess dosyaları) bulunmak zorundadır.

Eğer .htaccess dosyalarını kullanmayı tasarlıyorsanız, kimlik doğrulama yönergelerine bu dosyaların içine koymaya izin veren sunucu yapılandırmasına ihtiyacınız olacaktır. Bunun için, dizin içi yapılandırma dosyalarının içine hangi yönergelerin konacağını belirleyen AllowOverride yönergesi kullanılır.

Kimlik doğrulamadan sözettiğimize göre, aşağıda gösterilen şekilde bir AllowOverride yönergesine ihtiyacınız olacaktır:

Yönergeleri doğrudan ana sunucunun yapılandırma dosyasına koyacaksanız bu dosyaya yazma izniniz olmalıdır.

Bazı dosyaların nerede saklandığını bilmek için sunucunun dizin yapısı hakkında biraz bilgi sahibi olmanız gerekmektedir. Bu çok da zor olmamakla birlikte bu noktaya gelindiğinde konuyu netleştireceğiz.

Ayrıca mod_authn_core ve mod_authz_core modülleri ya httpd çalıştırılabilirinin içinde derlenmiş olmalı ya da httpd.conf yapılandırma dosyası ile yüklenmelidir. Bu iki modül HTTP sunucusunda kimlik doğrulama ve yetkilendirme kullanımı ve yapılandırması için büyük öneme sahip temel yönergeleri ve işlevselliği sağlar.

Çalışmaya Başlama

Burada, sunucu üzerindeki bir dizini parolayla korumak için gereken temel bilgiler verilecektir.

İlk olarak bir parola dosyası oluşturmalısınız. Bunu nasıl yapacağınız, özellikle, seçtiğiniz kimlik doğrulayıcıya göre değişiklik gösterir. Bunun üzerinde ileride daha fazla duracağız. Başlangıç için parolaları bir metin dosyasında tutacağız.

Bu dosya belge kök dizini altında olmamalıdır. Böylece başkaları parola dosyasını indiremezler. Örneğin belgeleriniz /usr/local/apache/htdocs üzerinden sunuluyorsa parola dosyanızı /usr/local/apache/passwd dizininde tutabilirsiniz.

Dosyayı oluşturmak için Apache ile gelen htpasswd uygulamasını kullanacağız. Bu uygulama Apache'nin kurulumunda belirtilen bin dizininde bulunur. Eğer Apache'yi üçüncü parti paketlerden kurduysanız, çalıştırılabilir dosyaların bulunduğu yollar üzerinde olmalıdır.

Bir dosya oluşturmak için şunları yazın:

htpasswd size parola soracaktır arkasından da teyit etmek için parolayı tekrar girmenizi isteyecektir:

Eğer htpasswd normal yollar üzerinde değilse çalıştırmak için dosyanın bulunduğu tam yeri belirtmeniz gerekecektir. Dosyanın öntanımlı kurulum yeri: /usr/local/apache2/bin/htpasswd

Bundan sonra, sunucuyu, parola sorması için ve kimlerin erişim izni olacağını belirlemek için yapılandıracaksınız. Bu işlemi httpd.confdosyasını düzenleyerek ya da bir .htaccess dosyası kullanarak yapabilirsiniz. Örneğin, /usr/local/apache/htdocs/secret dizinini korumayı amaçlıyorsanız, şu yönergeleri kullanabilirsiniz. Bu yönergeleri /usr/local/apache/htdocs/secret/.htaccess dosyası içine veya httpd.conf içindeki <Directory /usr/local/apache/htdocs/secret> bölümüne koyabilirsiniz.

Bu yönergeleri tek tek inceleyelim. AuthType yönergesi kullanıcının kimliğini doğrulamakta kullanılacak yöntemi seçer. En çok kullanılan yöntem Basic'tir ve bu yöntem mod_auth_basic modülüyle gerçeklenmiştir. Temel (Basic) kimlik doğrulamasıyla gönderilen parolanın şifrelenmeyeceğini unutmayın. Bu yöntem, bu sebepten dolayı mod_ssl eşliğinde kullanılmadığı sürece yüksek hassasiyete sahip bilgiler için kullanılmamalıdır. Apache bir başka kimlik doğrulama yöntemini daha destekler: AuthType Digest. Bu yöntem mod_auth_digest tarafından gerçeklenmiştir ve çok daha güvenlidir. Güncel tarayıcılar, Özet (Digest) kimlik doğrulama yöntemini desteklemektedir.

AuthName yönergesi ile kimlik doğrulamada kullanılacak Saha da belirtilebilir. Saha kullanımının, başlıca iki işlevi vardır. Birincisi, istemci sıklıkla bu bilgiyi kullanıcıya parola diyalog kutusunun bir parçası olarak sunar. İkincisi, belirtilen kimlik doğrulamalı alan için gönderilecek parolayı belirlerken istemci tarafından kullanılır.

Örneğin, bir istemcinin "Gizli Dosyalar" alanında kimliği doğrulanmış olsun. Aynı sunucu üzerinde "Gizli Dosyalar" Sahası olarak belirlenmiş alanlarda aynı parola özdevinimli olarak yinelenecektir. Böylece parola bir kere girilerek aynı Sahayı paylaşan çok sayıda kısıtlanmış alana ulaşırken oluşacak gecikmeden kullanıcı korunmuş olur. Güvenlik gerekçelerinden dolayı, her sunucu adı değiştirilişinde istemcinin parolayı yeniden sorması gerekir.

AuthBasicProvider yönergesinin öntanımlı değeri file olduğundan, bu durumda, bu yönergenin kullanımı isteğe bağlıdır. Ancak, eğer kimlik doğrulaması için mod_authn_dbm ya da mod_authn_dbd gibi farklı bir kaynak seçecekseniz bu yönergeyi kullanmanız gerekecektir.

AuthUserFile yönergesi htpasswd ile oluşturduğumuz parola dosyasının yerini belirtmek için kullanılır. Eğer çok sayıda kullanıcınız varsa her bir kullanıcıyı her kimlik doğrulama isteği için kimlik bilgilerini bir metin dosyasında aramak gayet yavaş olacaktır. Apache, kullanıcı bilgilerini hızlı bir veritabanı dosyasında depolama özelliğine de sahiptir. Bu amaçla, mod_authn_dbm modülünün AuthDBMUserFile yönergesi kullanılabilir. Bu dosyalar dbmmanage programı ile oluşturulabilir ve değiştirilebilir. Apache modülleri Veritabanı içindeki üçüncü parti modüllerinde çok sayıda başka kimlik doğrulama türü de vardır.

Son olarak Require yönergesi, sunucunun bu bölgesine erişimine izin verilen kullanıcıları ayarlama işleminin kimlik doğrulamasıyla ilgili kısmını sağlar. Bir sonraki bölümde Require yönergesini kullanmanın çeşitli yoları üzerinde duracağız.

Birden çok kişiye izin vermek

Yukarıdaki yönergelerle bir dizinde sadece bir kişiye (umut adlı kullanıcıya) izin verir. Çoğunlukla birden çok kişiye izin verilmesi istenir. Bu durumda AuthGroupFile yönergesi devreye girer.

Eğer birden çok kişiye izin vermek istiyorsanız içinde kullanıcı isimlerinin olduğu bir grup dosyası oluşturmalısınız. Bu dosyanın biçemi gayet basittir ve bunu herhangi bir metin düzenleyici ile oluşturabilirsiniz. Bu dosyanın içeriği aşağıdaki gibi görünecektir:

Dosya, sadece, boşluklarla birbirinden ayrılmış gurup üyelerinin isimlerinden oluşan uzun bir liste içerir.

Varolan parola dosyasına bir kullanıcı eklemek için şunu yazın:

Evvelce almış olduğunuz yanıtı yine alacaksınız ama bu sefer yeni bir dosya oluşturulmak yerine var olan bir dosyaya eklenecektir. (Yeni bir parola dosyası oluşturmak için -c seçeneği kullanılır).

Şimdi, .htaccess dosyanızı aşağıda görüldüğü şekilde değiştirebilirsiniz:

Artık, Grupismi gurubunda listelenmiş ve password dosyasında kaydı olan kişiye, parolayı doğru yazdığı takdirde izin verilecektir.

Çoklu kullanıcıya izin veren biraz daha az kullanılan başka bir yol daha mevcuttur. Bir gurup dosyası oluşturmaktansa, şu yönergeyi kullanabilirsiniz:

Require user umut satırı ile parola dosyasında listelenmiş ve parolayı doğru olarak giren herhangi bir kişiye izin vermektense, her grup için ayrı bir parola dosyası tutarak grup davranışını taklit edebilirsiniz. Bu yaklaşımın getirisi: Apache iki dosya yerine sadece bir dosyaya bakar. Götürüsü ise parola dosyalarından oluşan bir dosya demeti sağlamak ve AuthUserFile yönergesinde doğru dosyayı belirtmeyi unutmamak zorunda kalmanızdır.

Olası Sorunlar

Temel kimlik doğrulama yolu belirtildiği için, sunucuya yaptığınız her belge istediğinde kullanıcı adınızın ve parolanızın doğrulanması gerekir. Hatta aynı sayfayı yeniden yüklerken ya da sayfadaki her bir resim için bu yapılmalıdır (şayet korunmakta olan bir dizinden geliyorsa). Bu işlem hızı azaltacaktır. Yavaşlama miktarı parola dosyanızın büyüklüğü ile orantılı olacaktır, çünkü bu işlem sırasında dosya açılacak ve kullanıcıların arasında isminiz bulunana kadar liste aşağı doğru taranacaktır. Bu işlem sayfa her yüklenişinde tekrar edilecektir.

Buradan çıkacak sonuç, bir parola dosyasına konulan kullanıcı sayısında bir üst sınır olması gerekliliğidir. Bu sınır sunucunuzun başarımına bağlı olarak değişiklik gösterir. Bir kaç yüz kayıtın üstünde giriş yaptığınızda hız düşüşünü gözlemlebilirsiniz İşte bu anda kimlik doğrulama için başka bir yöntem aramaya başlarsınız.

Diğer parola depolama yöntemleri

Parolaları basit bir metin dosyasında depolamak yukarıda bahsedilen sorunlara yol açtığından parolaları başka bir yerde depolamayı düşünebilirsiniz; örneğin bir veritabanında.

mod_authn_dbm ve mod_authn_dbd modülleri bunu mümkün kılan iki modüldür. Depolama yönemi olarak AuthBasicProvider file yerine, dbm veya dbd kullanabilirsiniz.

Bir metin dosyası yerine bir dbd dosyası kullanım örneği:

Başka seçenekler de mümkündür. Ayrınılar için mod_authn_dbm belgesine başvurun.

Birden çok tedarikçi kullanmak

Kimlik doğrulama ve yetkilendirme mimarisine dayalı yeni tedarikçiyi kullanarak tek bir yetkilendirme ya da kimlik doğrulama yöntemine kilitlenip kalmayacaksınız. Aslında birden çok tedarikçi ihtiyacınıza cevap vermek için bir arada kullanılabilir. Aşağıdaki örnekte dosya ve LDAP tabanlı kimlik doğrulama tedarikçileri bir arada kullanılmıştır.

Bu örnekte dosya tedarikçisi, ilk olarak kullanıcının kimliğini doğrulamaya teşebbüs edecektir. Kullanıcının kimliği doğrulanamıyorsa LDAP tedarikçisi çağırılır. Eğer kurumunuz birden çok kimlik doğrulama tedarikçisini yürürlüğe koyuyorsa bu, kimlik doğrulama faaliyet alanının genişletilmesini sağlar. Diğer kimlik kanıtlama ve yetkilendirme senaryoları tek bir kimlik doğrulaması ile birden fazla yetkilendirme türüne izin verebilir.

Çok sayıda kimlik doğrulama tedarikçisi uygulamaya konulabileceği gibi, çok sayıda yetkilendirme yöntemi de kullanılabilir. Bu örnekte dosya için hem dosyalı hem de LDAP grup kimlik doğrulaması kullanılmıştır.

Kimlik doğrulama konusunu biraz daha genişletirsek, <RequireAll> ve <RequireAny> gibi yetkilendirme taşıyıcısı yönergelerle hangi iznin hangi sırayla uygulanacağını belirlenebilir. Yetkilendirme Taşıyıcıları bölümünde bunun bir uygulama örneğini görebilirsiniz.

Yetkilendirmenin biraz ötesi

Tek bir veri deposundan yapılacak tek bir sınamadan çok daha esnek kimlik doğrulaması yapılabilir. Sıralama, mantık ve hangi kimlik doğrulamasının kullanılacağını seçmek mümkündür.

Mantık ve sıralamanın uygulanması

Yetkilendirmenin hangi sırayla uygulanacağı ve nasıl denetleneceği geçmişte biraz gizemli bir konuydu. Apache 2.2'de, tedarikçi tabanlı kimlik doğrulamasının devreye girmesiyle asıl kimlik doğrulama işlemini yetkilendirme ve destek işlevselliğinden ayırmak mümkün oldu. Bunun faydalarından birisi de kimlik doğrulama tedarikçilerinin yapılandırılabilmesi ve auth modülünün kendi yükleme sırasından bağımsız olarak özel bir sırayla çağrılabilmesidir. Bu tedarikçi tabanlı mekanizmanın aynısı yetkilendirmeye de getirilmiştir. Bunun anlamı Require yönergesinde hangi izin yönteminin kullanılması gerektiğinin belirtmesinin yanında hangi sırayla çağırılacaklarının da belirlenebildiğidir. Çok sayıda yetkilendirme yöntemi kullanıldığında, bunlar, Require yönergelerinin yapılandırma dosyasında göründükleri sıra ile çağırılır.

<RequireAll> ve <RequireAny> gibi yetkilendirme taşıyıcısı yönergelerin devreye girmesiyle yetkilendirme yöntemlerinin ne zaman çağırılacağı ve çağırıldığında ve erişime izin verirken hangi kuralların uygulanacağı konusunda denetim yapılandırmanın eline geçmektedir. Karmaşık yetkilendime mantığını ifade etmek için kullanılan bir örneği görmek için Yetkilendirme Taşıyıcıları bölümüne bakınız.

Öntanımlı olarak tüm Require yönergeleri, <RequireAny> taşıyıcı yönergesinin içine konur. Başka bir deyişle eğer belirtilen kimlik doğrulama yöntemlerinden herhangi biri başarılı olursa yetkilendirme de sağlanmış olur.

Erişim denetimi için yetkilendirme tedarikçilerinin kullanımı

Kullanıcı adı ve parolasına göre kimlik doğrulama hikayenin sadece bir bölümüdür. Sıklıkla insanlara kim olduklarına göre değil birşeylere dayanarak izin vermek istersiniz. Örneğin nereden geldikleri gibi.

all, env, host ve ip gibi yetkilendirme tedarikçileri ile, bir belgenin istendiği makinenin IP adresi veya konak ismi gibi bazı özelliklerine dayalı olarak erişime izin verip vermeyeceğinizi belirtebilirsiniz.

Bu tedarikçilerin kullanımı Require yönergesinde açıklanmıştır. Bu yönergeler, isteklerin işlenmesi sırasında yetkilendirme aşamasında çağırılacak yetkilendirme tedarikçilerini kayda geçirir. Örneğin:

Burada, adres bir IP adresidir (veya kısmi bir IP addresidir)

Burada, alan_adı bir tam nitelikli alan adıdır (ya da kısmi alan adıdır); gerekirse çok sayıda alan adı veya IP adresi de belirtilebilir.

Örneğin, yorum alanını gereksiz iletilerle dolduran birini uzak tutmak istediğinizi varsayalım. Bu kişiyi uzak tutmak için şunları yapabilirsiniz:

Bu adresden gelen ziyaretçiler bu yönergedeki içeriği göremeyeceklerdir. Bunun yerine, elinizde IP adresi değil de makine adı varsa şunu kullanabilirsiniz:

Eğer alan adının tamanıdan gelecek olan bütün erişimleri engellemek isterseniz adresin ya da alan adının bir parçasını belirtin:

Yukarıdaki örnekte, <RequireNone> yönergesi içindeki Require yönergelerinin değiştirgeleriyle hiçbir bir eşleşme olmaması durumunda erişime izin verilir.

Erişim denetimi ve geriye uyumluluk

Kimlik doğrulama için tedarik tabanlı mekanizma kullanımının yan etkilerinden birisi, Order, Allow, Deny ve Satisfy erişim denetim yönergelerine artık ihtiyaç duyulmamasıdır. Ancak eski yapılandırmalarla uyumluluğu sağlamak için bu yönergeler mod_access_compat modülüne taşınmıştır.

Daha fazla bilgi

Daha fazla bilgi için mod_auth_basic ve mod_authz_host modüllerinin belgelerine bakınız. <AuthnProviderAlias> yönergesi ile bazı yapılandırmalarınızı basitleştirebilirsiniz.

Apache tarafından desteklenen şifrelerle ilgili bilgi için Parola Biçemleri belgesine bakınız.

Erişim Denetimi nasıl belgesinden de bazı bilgiler edinebilirsiniz.