Apache HTTP Sunucusu Sürüm 2.3
Apache HTTP Sunucusu Sürüm 2.3
Yapılandırma dosyalarındaki
yönergeler sunucunun tamamına uygulanacağı gibi sadece belli dizinler,
dosyalar, konaklar veya URL’lere uygulanmakla sınırlanabilir. Bu belgede,
yapılandırma bölümü taşıyıcılarınının veya .htaccess dosyalarının,
yapılandırma dosyalarındaki diğer yönergelerin etki alanlarını değiştirtirmek
için nasıl kullanılacağı açıklanmıştır.
| İlgili Modüller | İlgili Yönergeler |
|---|---|
İki temel taşıyıcı türü vardır. Taşıyıcıların çoğu her istek için
değerlendirmeye alınır. Taşıyıcılardaki yönergeler ise sadece bu
taşıyıcılarla eşleşen istekler için uygulanır. Diğer yandan,
<IfDefine>,
<IfModule> ve
<IfVersion>
taşıyıcıları sadece sunucu başlatılırken veya yeniden başlatılırken
değerlendirmeye alınır. Başlatma sırasında gerektirdikleri koşullar
sağlanıyorsa içerdikleri yönergeler tüm isteklere uygulanır. Aksi
takdirde, içerdikleri yönergeler yok sayılır.
<IfDefine> yönergesi
sadece httpd komut satırında uygun parametreler
tanımlanmışsa uygulanabilecek yönergeleri içerir. Örneğin, aşağıdaki
yapılandırma ile tüm isteklerin diğer siteye yönlendirilebilmesi sadece
sunucu httpd -DClosedForNow komut satırı ile başlatıldığı
takdirde mümkün olur:
<IfDefine ClosedForNow>
Redirect / http://otherserver.example.com/
</IfDefine>
<IfModule> yönergesi
sadece belli bir modülün sunucuda kullanılabilir durumda olması halinde
uygulanabilecek yönergeleri içerir. Modülün ya sunucuyla birlikte durağan
olarak derlenmiş olması ya da devingen olarak derlenmiş ve yapılandırma
dosyasında yönergeden önce o modüle ilişkin bir LoadModule satırının bulunması gerekir. Bu yönergeyi sadece
belli bir modülün varlığının veya yokluğunun yapılandırma dosyanızın
çalışmasını etkilememesini istediğiniz durumlarda kullanmalısınız.
Eksik modüllerle ilgili hata iletilerini engellediğinden, taşıyıcı içine,
her zaman çalışması istenen yönergeler konulmamalıdır.
Aşağıdaki örnekte, MimeMagicFiles yönergesi sadece mod_mime_magic
modülü mevcutsa uygulanacaktır.
<IfModule mod_mime_magic.c>
MimeMagicFile conf/magic
</IfModule>
<IfVersion>
yönergesi sunucunun belli bir sürümünün çalıştırılması halinde
uygulanabilecek yönergeleri içerebilmesi dışında <IfDefine> ve <IfModule> yönergeleri gibidir.
mod_version modülü farklı httpd sürümleri ve farklı
yapılandırmalarla büyük ağlarda çalışmayı mümkün kılmak veya sürüm
denemeleri yapabilmek amacıyla tasarlanmıştır.
<IfVersion >= 2.1>
# burası sadece 2.1.0 veya daha üstü sürümlerde
# iş görür.
</IfVersion>
<IfDefine>,
<IfModule> ve
<IfVersion>
yönergelerinin önüne "!" konularak olumsuz koşullar için uygulanabilir.
Ayrıca, bu bölümler daha karmaşık sınırlamalar elde etmek amacıyla bir
diğerinin içinde kullanılabilirler.
En sık kullanılan yapılandırma bölümü taşıyıcıları dosya sistemindeki
veya site alanındaki belli yerlerin yapılandırmalarını değiştirmekte
kullanılanlardır. Öncelikle, bu ikisi arasındaki farkları bilmek önemlidir.
Dosya sistemi disklerinizin işletim sistemi tarafından size gösterilen
halidir. Örneğin, öntanımlı kurulumda Apache, Unix sistemlerinde
/usr/local/apache2 altındayken Windows sistemlerinde
"c:/Program Files/Apache Group/Apache2" altındadır.
(Bilgi: Windows için bile, Apache’de dosya yolu belirtilirken
tersbölü değil normal bölü karakterleri kullanılır.) Site alanı
ise sunucu tarafından istemciye sunulan dizin ağacıdır. Yani, site
alanı içindeki /dir/ dizini, Apache’nin Unix üzerinde
dosya sistemine öntanımlı olarak kurulduğu yer göz önüne alınarak,
dosya sistemindeki /usr/local/apache2/htdocs/dir/
dizinine karşılıktır. Site sayfaları veritabanlarından veya başka yerlerden
devingen olarak üretilebildiğinden site alanlarının doğrudan dosya
sistemine eşlenmesi gerekli değildir.
<Directory>
ve <Files> taşıyıcıları,
düzenli ifade karşılıkları ile beraber,
yönergeleri dosya sisteminin parçalarına uygularlar. Bir <Directory> bölümü içindeki
yönergeler belli bir dosya sistemi dizinine ve onun alt dizinlerine
uygulanır. Aynı etki .htaccess dosyaları
kullanılarak da sağlanabilir. Örneğin aşağıdaki yapılandırmada,
/var/web/dir1 dizini ve alt dizinlerinde dizin içeriğinin
listelenmesi etkin kılınmaktadır.
<Directory /var/web/dir1>
Options +Indexes
</Directory>
Bir <Files> bölümü
içindeki yönergeler, hangi dizinde bulunduğuna bakılmaksızın ismi belirtilen
dosyalara uygulanır. Örneğin, aşağıdaki yapılandırma yönergeleri yapılandırma
dosyasının ana bölümüne yerleştirildiği takdirde gizli.html
isimli dosyalara nerede bulunursa bulunsun erişime izin vermeyecektir.
<Files gizli.html>
Order allow,deny
Deny from all
</Files>
Dosya sisteminin belli bir yerindeki belli dosyalarla ilgili yaptırımlar
için <Files> ve
<Directory> bölümleri
birlikte kullanılabilir. Örneğin, aşağıdaki yapılandırma
/var/web/dir1/gizli.html,
/var/web/dir1/subdir2/gizli.html,
/var/web/dir1/subdir3/gizli.html ve
/var/web/dir1/ altında bulunabilecek diğer tüm
gizli.html dosyalarına erişimi yasaklar.
<Directory /var/web/dir1>
<Files gizli.html>
Order allow,deny
Deny from all
</Files>
</Directory>
<Location> yönergesi
ve yönergenin düzenli ifade karşılığı
site alanındaki içerik için yapılandırmayı değiştirir. Örneğin aşağıdaki
yapılandırma, /gizli ile başlayan URL yollarına erişimi engeller.
Özellikle, http://siteniz.mesela.dom/gizli,
http://siteniz.mesela.dom/gizli123 ve
http://siteniz.mesela.dom/gizli/dir/dosya.html
istekleri yanında /gizli ile başlayan diğer isteklere de
uygulanır.
<Location /gizli>
Order Allow,Deny
Deny from all
</Location>
Dosya sistemi ile etkileşime girmeyen herşey için
<Location>
yönergesi gerekir. Aşağıdaki örnekte, belli bir URL’nin
mod_status modülü tarafından sağlanan bir dahili
Apache eylemcisine nasıl eşlenebileceği gösterilmiştir. Bu örnek
için dosya sisteminde server-status adında bir dosya
veya dizin bulunması gerekli değildir.
<Location /server-status>
SetHandler server-status
</Location>
<Directory>,
<Files> ve
<Location> yönergelerinde,
Standart C kütüphanesindeki fnmatch işlevindeki gibi kabuk tarzı
dosya ismi kalıpları kullanılabilir. "*" karakteri herhangi bir karakter dizisi
ile eşleşirken "?" karakteri tek tek karakterlerle ve "[seq]" kalıbı
ise seq içindeki her karakterle eşleşir. "/" karakteri her hangi bir
kalıp karakteri ile eşleşmez; açıkça belirtilmesi gerekir.
Daha esnek bir eşleşmenin gerekli olduğu durumlar için her taşıyıcının bir
düzenli ifade karşılığı vardır. <DirectoryMatch>, <FilesMatch> ve <LocationMatch> yönergelerinde gerekli eşleşmeleri seçmek için
perl uyumlu düzenli ifadelerin kullanımına
izin verilir. Ayrıca, yönergelerin uygulanışının düzenli ifade bölümleri
kullanılarak nasıl değiştirileceğini öğrenmek için, aşağıda, yapılandırmanın
katıştırılmasıyla ilgili bölüme de bakınız.
Tüm kullanıcı dizinlerine ilişkin yapılandırmayı değiştirmek için dosya ismi kalıpları şöyle kullanılabilirdi:
<Directory /home/*/public_html>
Options Indexes
</Directory>
Düzenli ifade bölümleri kullanarak çeşitli türlerdeki resim dosyalarına erişimi bir defada yasaklayabiliriz:
<FilesMatch \.(?i:gif|jpe?g|png)$>
Order allow,deny
Deny from all
</FilesMatch>
Dosya sistemi taşıyıcıları ile site alanı taşıyıcıları arasında seçim
yapmak aslında oldukça kolaydır. Dosya sisteminde bulunan nesnelere
uygulanacak yönergeler için daima <Directory> veya <Files> kullanılır. Dosya sisteminde bulunmayan nesnelere
(bir sayfanın bir veritabanı tarafından üretilmesi gibi) uygulanacak
yönergeler için ise <Location> kullanılır.
Dosya sistemindeki nesnelere erişimi kısıtlarken asla
<Location>
kullanmamak önemlidir. Bunun sebebi farklı site alanı konumlarının
(URL’ler) aynı dosya sistemi konumuna eşlenebilmesi dolayısıyla
kısıtlamalarınızın etrafından dolaşılabilmesine izin vermesidir.
Örneğin, aşağıdaki yapılandırmayı ele alalım:
<Location /dir/>
Order allow,deny
Deny from all
</Location>
http://siteniz.mesela.dom/dir/ için bir istek yapılmışsa
bu doğru çalışacaktır. Fakat dosya sistemi harf büyüklüğüne duyarsızsa
ne olacak? Kısıtlamanız, istek http://siteniz.mesela.dom/DIR/
şeklinde yapılarak kolayca geçersiz kılınabilir. Halbuki <Directory> yönergesi isteğin
nasıl yapıldığına bakılmaksızın bu konumdan sunulan her türlü içeriğe
uygulanacaktı. (Dosya sistemi bağlarıyla bu da aşılabilir. Sembolik
bağlar kullanılarak aynı dizin dosya sisteminin bir çok yerine
yerleştirilebilir. <Directory> yönergesi dosya yolunu sıfırlamaksızın sembolik
bağları izleyecektir. Bu bakımdan, en yüksek seviyede güvenlik için uygun
Options yönergesi ile sembolik bağların
izlenmesi devredışı bırakılabilir.)
Belki de siz sırf harf büyüklüğüne duyarlı bir dosya sistemi kullanıyorsunuz
diye böyle uygulamalara ihtiyacınız olmadığını düşünüyor olabilirsiniz, fakat
aynı site alanını çok sayıda dosya sistemi konumuna eşleyecek daha bir sürü
yol bulunduğunu unutmayınız. Bu bakımdan dosya sisteminde yapacağınız
kısıtlamalarda daima dosya sistemi taşıyıcılarını kullanmalısınız.
Bununla birlikte bu kuralın da bir istisnası vardır. Yapılandırma
kısıtlamalarının bir <Location/> bölümü içine koyulması,
bu bölüme konan yönergelerin etki alanının belli bir URL ile sınırlı
olmaması nedeniyle mükemmelen güvenlidir.
<VirtualHost>
taşıyıcısının içinde belli bir konağa uygulanan yönergeler bulunur.
Aynı makinede çok sayıda konağı farklı yapılandırmalarla sunuyorsanız
bu taşıyıcı çok işinize yarar. Daha fazla bilgi için
Sanal Konak Belgeleri bölümüne bakınız.
<Proxy>
ve <ProxyMatch>
taşıyıcıları, sadece belli bir URL ile eşleşen mod_proxy
vekil sunucusu üzerinden erişilen sitelere uygulanan yapılandırma yönergelerini
bulundururlar. Örneğin aşağıdaki yapılandırma cnn.com sitesine
erişim için vekil sunucunun kullanılmasını engelleyecektir.
<Proxy http://cnn.com/*>
Order allow,deny
Deny from all
</Proxy>
Hangi yönergelere hangi yapılandırma bölümlerinde izin verildiğini
öğrenmek için yönerge bağlamına bakınız.
<Directory> bölümlerinde
izin verilen herşeye sözdizimsel olarak ayrıca
<DirectoryMatch>,
<Files>,
<FilesMatch>,
<Location>,
<LocationMatch>,
<Proxy>
ve <ProxyMatch>
bölümlerinde de izin verilir. Yine de bazı istisnai durumlar mevcuttur:
AllowOverride yönergesi sadece
<Directory> bölümlerinde çalışır.Options yönergesinin
FollowSymLinks ve SymLinksIfOwnerMatch
seçenekleri sadece <Directory>
bölümlerinde veya .htaccess dosyalarında çalışır.Options yönergesi
<Files> ve
<FilesMatch>
bölümlerinde kullanılamaz.Yapılandırma bölümleri belli bir sıra ile uygulanır. Yapılandırma yönergelerinin yorumlanışı üzerinde önemli etkilere sahip olabilmesi nedeniyle neyin ne zaman çalıştığını anlamak çok önemlidir.
Yapılandırma bölümlerinin katıştırılma sırası şöyledir:
<Directory> (düzenli ifadeler hariç)
ve .htaccess aynı anda işleme sokulur
(.htaccess ile eğer izin verilmişse <Directory> içindeki bazı
yönergeler geçersiz kılınabileceği için).<DirectoryMatch>
(ve <Directory ~>).<Files> ve <FilesMatch> aynı anda işleme sokulur.<Location>
ve <LocationMatch>
aynı anda işleme sokulur.<Directory>
bölümündekiler hariç, her grup, yapılandırma dosyasında bulundukları
sıraya göre işleme sokulurlar. Yukarıda 1. grup olan <Directory> bölümü en kısa dizin
elemanından en uzun dizin elemanına doğru işleme sokulur. Yani, örneğin,
<Directory /var/web/dir> bölümü <Directory
/var/web/dir/subdir> bölümünden önce işleme sokulacaktır. Eğer
aynı uzunlukta çok sayıda dizin varsa <Directory> bölümleri yapılandırma dosyasında
bulundukları sıraya göre işleme sokulurlar. Include yönergeleri ile yapılandırmaya dahil
edilen dosyaların içerikleri Include
yönergesinin bulunduğu yere konulduktan sonra işleme sokulurlar.
<VirtualHost>
bölümlerinin içindeki bölümler, sanal konak tanımı dışındaki karşılıklarından
sonra uygulanırlar.
İstek mod_proxy tarafından sunulduğu takdirde,
<Proxy> taşıyıcısı
işlem sırasında <Directory>
taşıyıcısının yerini alır.
Sonraki bölümler öncekileri geçersiz kılmak üzere işleme alınırlar.
Aliases ve
DocumentRoots, URL’leri dosya isimlerine eşlemek için
kullanılırken) hemen önce uygulanan bir
<Location>/<LocationMatch> dizisi
vardır. Bu dizinin sonuçları isim dönüşüm aşaması tamamlandıktan sonra
tamamen elden çıkarılır.
Aşağıdaki yapay örnekte katıştırma sırası gösterilmiştir. Hepsinin aynı isteğe uygulandığı varsayımıyla, bu örnekteki yönergeler A > B > C > D > E sırasıyla uygulanacaktır.
<Location />
E
</Location>
<Files f.html>
D
</Files>
<VirtualHost *>
<Directory /a/b>
B
</Directory>
</VirtualHost>
<DirectoryMatch "^.*b$">
C
</DirectoryMatch>
<Directory /a/b>
A
</Directory>
Daha somut bir örnek olarak aşağıdakini ele alalım. <Directory> bölümlerindeki erişim sınırlamaları ne
olursa olsun <Location>
bölümü son olarak değerlendirmeye alınacak ve sunucuya sınırsız erişim verecektir.
Başka bir deyişle, katıştırma sırası önemlidir, bu nedenle dikkatli olmalısınız!
<Location />
Order deny,allow
Allow from all
</Location>
# Alooo! Bu <Directory> bölümünün hiçbir hükmü yok.
<Directory />
Order allow,deny
Allow from all
Deny from kkadam.mesela.dom
</Directory>