path: root/docs/manual/vhosts/name-based.xml.tr

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8' ?>
<!DOCTYPE manualpage SYSTEM "../style/manualpage.dtd">
<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="../style/manual.tr.xsl"?>
<!-- English Revision: 659902:1053231 (outdated) -->
<!-- =====================================================
 Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org>
   Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org>
========================================================== -->

<!--
 Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more
 contributor license agreements.  See the NOTICE file distributed with
 this work for additional information regarding copyright ownership.
 The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0
 (the "License"); you may not use this file except in compliance with
 the License.  You may obtain a copy of the License at

     http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0

 Unless required by applicable law or agreed to in writing, software
 distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS,
 WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied.
 See the License for the specific language governing permissions and
 limitations under the License.
-->

<manualpage metafile="name-based.xml.meta">
<parentdocument href="./">Sanal Konaklar</parentdocument>
<title>İsme Dayalı Sanal Konaklar</title>

<summary>
    <p>Bu belgede isme dayalı sanal konakların ne zaman, nasıl kullanılacakları
      açıklanmıştır.</p>
</summary>

<seealso><a href="ip-based.html">IP Adresine Dayalı Sanal Konaklar</a></seealso>
<seealso><a href="details.html">Konak Eşlemenin Derinliğine İncelenmesi</a>
</seealso>
<seealso><a href="mass.html">Devingen olarak Yapılandırılan Kütlesel Sanal
Barındırma</a></seealso>
<seealso><a href="examples.html">Çok kullanılan sanal konak yapılandırma
örnekleri</a></seealso>
<seealso><a href="examples.html#serverpath">ServerPath yapılandırma örneği</a>
</seealso>

<section id="namevip"><title>İsme dayalı ve IP’ye dayalı Sanal Konaklar</title>

    <p>IP’ye dayalı sanal konaklarda sunulacak sanal konağı doğru tespit
      edebilmek için bağlantının yapıldığı IP adresine bakılır. Bu bakımdan her
      konak için ayrı bir IP adresine gereksinim vardır. İsme dayalı sanal
      konaklarda ise sunucu, istemcinin HTTP başlığının bir parçası olarak
      gönderdiği konak adını kullanır. Bu teknikte aynı IP adresini çok sayıda
      farklı konak kullanabilir.</p>

    <p>İsme dayalı sanal barındırma nispeten daha kolaydır, çünkü her konak
      ismini doğru IP adresiyle eşlemek için DNS sunucunuzu yapılandırdıktan
      sonra Apache HTTP sunucusunu farklı konak isimlerini tanıyacak şekilde
      yapılandırmanız yeterli olur. İsme dayalı sanal barındırma ayrıca zaten
      kıt olan IP adreslerine talebi de azaltır. Bu nedenle, IP’ye dayalı sanal
      konakları kullanmanızı gerektirecek çok özel bir sebep olmadıkça isme
      dayalı sanal konaklar kullanmalısınız. IP’ye dayalı sanal konakların
      kullanımını gerektirebilecek bazı durumlar:</p>

    <ul>
        <li>Bazı tarihi istemciler isme dayalı sanal konaklarla uyumlu değildir.
          İsme dayalı sanal konakların çalışması için istemcinin HTTP Host
          başlığı göndermesi gerekir. Bu da HTTP/1.1 desteği gerektirir.
          Günümüzdeki HTTP/1.0 istemcileri bir eklenti olarak HTTP/1.1’i de
          desteklemektedir. Tarihi eser haline gelmiş HTTP/1.1 desteği
          bulurmayan eski istemcileri hala isme dayalı sanal konaklarla
          desteklemek isterseniz bu belgenin sonunda bunu mümkün kılabilecek bir
          tekniğe yer verilmiştir.</li>

        <li>İsme dayalı sanal konaklar SSL portokolünün doğası gereğince SSL’li
          güvenli sunucular için kullanılamazlar.</li>

        <li>Bazı işletim sistemlerinin ve ağ donanımlarının gerçekleştirdiği
          band genişliği yönetim teknikleri IP adresleri farklı olmadığı sürece
          konaklar arasında ayrım yapamazlar.</li>
    </ul>

</section>

<section id="using"><title>İsme Dayalı Sanal Konakların Kullanımı</title>

<related>
    <modulelist>
    <module>core</module>
    </modulelist>

    <directivelist>
	<directive module="core">DocumentRoot</directive>
	<directive module="core">NameVirtualHost</directive>
	<directive module="core">ServerAlias</directive>
	<directive module="core">ServerName</directive>
	<directive module="core">ServerPath</directive>
	<directive module="core" type="section">VirtualHost</directive>
    </directivelist>
</related>

    <p>İsme dayalı sanal konakları kullanmak için, bu konaklar için istekleri
      kabul edecek sunucuya IP adresini (ve muhtemelen portu da)
      belirtmelisiniz. Bu işlem <directive
      module="core">NameVirtualHost</directive> yönergesiyle yapılır. Normal
      şartlar altında sunucu üzerinde bütün IP adreslerinin kullanılması
      gerekir; bunun için <directive module="core">NameVirtualHost</directive>
      yönergesine argüman olarak <code>*</code> belirtebilirsiniz. Çok sayıda
      port kullanmayı planlıyorsanız (SSL çalıştırmak gibi), argümana
      <code>*:80</code> şeklinde port ekleyebilirsiniz. Yalnız, <directive
      module="core">NameVirtualHost</directive> yönergesinde bir IP adresi
      belirtmiş olmakla sunucunun kendiliğinden o IP adresini dinlemeyeceğine
      dikkat ediniz. Bu konuda ayrıntılı bilgi edinmek için <a
      href="../bind.html">Apache’nin kullanacağı adreslerin ve portların
      ayarlanması</a> belgesine bakınız. Ayrıca, sunucuda, burada belirttiğiniz
      IP adresine sahip bir ağ arabirimi olmalıdır.</p>

    <p>Sonraki adım sunacağınız her konak için ayrı bir <directive
      type="section" module="core">VirtualHost</directive> bölümü oluşturmaktır.
      <directive type="section" module="core">VirtualHost</directive>
      yönergesinin argümanı ile eşleşen bir <directive
      module="core">NameVirtualHost</directive> yönergesi tanımlanmış olmalıdır
      (değer normalde "*:80" olacaktır). Her <directive type="section"
      module="core">VirtualHost</directive> bölümü içinde sunulan konağı
      belirtmek üzere en azından bir adet <directive
      module="core">ServerName</directive> yönergesine ve konak içeriğinin dosya
      sisteminde bulunduğu yeri gösteren bir <directive
      module="core">DocumentRoot</directive> yönergesine
      ihtiyacınız olacaktır.</p>

    <note><title>Ana konağı unutmayın</title>
        <p>Mevcut sitenize sanal konaklar eklerseniz, mevcut siteniz için de bir
          <directive type="section" module="core">VirtualHost</directive> bölümü
          oluşturmalısınız. Bu sanal konak bölümü içinde kullanacağınız
          <directive module="core">ServerName</directive> ve <directive
          module="core">DocumentRoot</directive> yönergelerinin argümanları, bu
          yönergelerin  sunucu geneli için belirttiğiniz değerlerini
          içermelidir. Bu sanal konağı yapılandırma dosyanızdaki ilk sanal konak
          yapın ki, öntanımlı konak olsun.</p>
    </note>

    <p>Örnek olarak, <code>www.biralan.tld</code> adresinden sitenizi sunmakta
      olduğunuzu ve bunun yanına aynı IP adresini kullanan
      <code>www.digeralan.tld</code> sanal konağını eklemek istediğinizi
      varsayalım. Bunun için <code>httpd.conf</code> dosyanıza basitçe şu
      satırları ekleyebilirsiniz:</p>

    <example>
        NameVirtualHost *:80<br />
        <br />
        &lt;VirtualHost *:80&gt;<br />
        <indent>
            ServerName www.biralan.tld<br />
            ServerAlias biralan.tld *.biralan.tld<br />
            DocumentRoot /siteler/biralan<br />
        </indent>
        &lt;/VirtualHost&gt;<br />
        <br />
        &lt;VirtualHost *:80&gt;<br />
        <indent>ServerName www.digeralan.tld<br />
            DocumentRoot /siteler/digeralan<br />
        </indent>
        &lt;/VirtualHost&gt;<br />
    </example>

    <p>İsterseniz, <directive module="core">NameVirtualHost</directive> ve
      <directive type="section" module="core">VirtualHost</directive>
      yönergelerinde argüman olarak <code>*</code> yerine doğrudan bir IP adresi
      belirtebilirsiniz. Hatta, daha sonra, isme dayalı sanal konakları bir IP
      adresinden ve IP’ye dayalı olanları veya isme dayalı diğer bir sanal konak
      grubunu diğer IP adreslerinden sunmak isteyebilirsiniz.</p>

    <p>Çoğu sunucunun birden fazla isim ile erişilebilir olması istenir. Bu,
      <directive type="section" module="core">VirtualHost</directive> bölümü
      içine bir <directive module="core">ServerAlias</directive> yönergesi
      yerleştirmek suretiyle mümkün olur. Örneğin yukarıdaki örnekte,
      kullanıcıların aynı siteye farklı isimlerle erişmelerini mümkün kılmak
      için bölüm içine şu satırı ekleyebilirsiniz:</p>

    <example>
        ServerAlias biralan.tld *.biralan.tld
    </example>

    <p>Böylece <code>biralan.tld</code> alanındaki tüm konaklar için gelen
      isteklere <code>www.biralan.tld</code> sanal konağından hizmet sunulmuş
      olur. Konak isimleriyle eşleşmek üzere dosya ismi kalıp karakterleri
      <code>*</code> ve <code>?</code> kullanılabilir. Şüphesiz bu isimleri sırf
      <directive module="core">ServerName</directive> veya
      <code>ServerAlias</code> yönergesinde belirtmiş olmakla bu isimleri
      erişilebilir kılamazsınız. Öncelikle, bu isimleri sunucunuzdaki IP
      adresleriyle eşlemek üzere yapılandıracağınız bir DNS sunucunuz
      olmalıdır.</p>

    <p>Son olarak, sanal konak yapılandırmanıza, <directive type="section"
      module="core">VirtualHost</directive> bölümlerinin içine başka yönergeler
      yerleştirerek ince ayar çekebilirsiniz. Çoğu yönerge bu bölümlere
      yerleştirilebilir ve sadece o sanal konakla ilgili yapılandırmayı
      değiştirmek için kullanılabilir. Belli bir yönergenin sanal konak
      bölümlerinde kullanılıp kullanılmayacağını yönergenin açıklamasında <a
      href="../mod/directive-dict.html#Context">Bağlam</a> satırına bakarak
      öğrenebilirsiniz. <em>Ana sunucu bağlamındaki</em> (<directive
      type="section" module="core">VirtualHost</directive> bölümleri dışındaki)
      yapılandırma yönergelerinden sadece sanal konak bölümlerinde geçersiz
      kılınmamış olanlar kullanılacaktır.</p>

    <p>Sunucuya bir istek geldiğinde, sunucu önce IP adresiyle eşleşmesi olası
      <directive module="core">NameVirtualHost</directive> bölümleri var mı diye
      bakar. Varsa, IP adresini eşleştirmek için <directive
      module="core">NameVirtualHost</directive> bölümlerine tek tek bakar ve
      istenen konak ismi ile eşleşen bir <directive module="core"
      >ServerName</directive> veya <code>ServerAlias</code> yönergesi bulmaya
      çalışır. Bir tane bulduğunda, sunucu için onun yapılandırmasını kullanır.
      İsimle eşleşen bir sanal konak bulamazsa IP adresiyle eşleşen <strong>ilk
      sanal konağın</strong> yapılandırmasını kullanır.</p>

    <p>Bir önkabul olarak yapılandırma dosyasında rastlanan ilk sanal konak
      <em>öntanımlı</em> sanal konaktır. IP adresi bir sanal konakla eşleştiği
      takdirde <em>ana sunucunun</em> <directive module="core"
      >DocumentRoot</directive> değeri <strong>asla</strong> kullanılmayacaktır.
      Sanal konaklardan hiçbiriyle eşleşmeyen istekler için özel bir
      yapılandırmanız olsun isterseniz, bu yapılandırmayı yapılandırma
      dosyanızdaki ilk <directive type="section"
      module="core">VirtualHost</directive> bölümüne yerleştirmeniz
      yetecektir.</p>

</section>

<section id="compat"><title>Artık Tarihe Karışmış Tarayıcılarla Uyumluluk</title>

    <p>Evvelce de bahsedildiği gibi, isme dayalı sanal konakların gerektiği gibi
      çalışması için gerekli veriyi göndermeyen bazı istemciler vardır. Bu
      istemcilere daima o IP adresinin yapılandırma dosyasındaki ilk sanal
      konağının (isme dayalı <cite>başat</cite> sanal konak) sayfaları
      gönderilir.</p>

    <note><title>Ne kadar eski?</title>
    <p>Lütfen dikkat edin, eski deyince gerçekten de antika demek istiyoruz.
      Günümüzde bu tür tarayıcılara rastlamanız neredeyse imkansızdır. Günümüz
      tarayıcılarının hepsi isme dayalı sanal konakların gerektirdiği
      <code>Host</code> başlığını gönderirler.</p>
    </note>

    <p>Olayı fazla germeden <directive module="core">ServerPath</directive>
      yönergesini kullanarak sorunun çevresinden dolanmak mümkündür:</p>

    <p>Örnek yapılandırma:</p>

    <example>
        NameVirtualHost 111.22.33.44<br />
        <br />
        &lt;VirtualHost 111.22.33.44&gt;<br />
        <indent>
            ServerName www.biralan.tld<br />
            ServerPath /biralan<br />
            DocumentRoot /siteler/biralan<br />
        </indent>
        &lt;/VirtualHost&gt;<br />
    </example>

    <p>Bu ne anlama geliyor? Anlamı, "<code>/biralan</code>" ile başlayan her
      URI isteği <code>www.biralan.tld</code> sanal konağı tarafından sunulacak,
      demektir. Yani, tüm istemcilerin
      <code>http://www.biralan.tld/biralan/</code> olarak eriştiği yere
      <code>Host:</code> başlığı gönderen istemciler
      <code>http://www.biralan.tld/</code> olarak erişirler.</p>

    <p>Bunu gerçekleştirebilmek için başat sanal konağın baş sayfasına
      <code>http://www.biralan.tld/biralan/</code> için bir bağ koyduktan sonra
      sanal konağın sayfalarında ya tamamen göreli bağlar
      ("<code>dosya.html</code>", "<code>../simgeler/resim.png</code>" gibi)
      veya <code>/biralan/</code> ile öncelenmiş bağlar
      ("<code>http://www.biralan.tld/biralan/muht/dosya.html</code>" veya
      "<code>/biralan/muht/dosya.html</code>" gibi) kullanın.</p>

    <p>Bu işlem biraz disiplin gerektirse de bu yazılanlara sıkı sıkıya bağlı
      kalarak hem eski hem de yeni tarayıcıların sayfalarınızı doğru
      görüntülemesini sağlamış olursunuz.</p>

</section>
</manualpage>