diff options
Diffstat (limited to 'docs')
| -rw-r--r-- | docs/manual/mod/core.xml.tr | 3183 | ||||
| -rw-r--r-- | docs/manual/mod/mod_request.xml.tr | 88 | ||||
| -rw-r--r-- | docs/manual/vhosts/index.xml.tr | 105 | ||||
| -rw-r--r-- | docs/manual/vhosts/ip-based.xml.tr | 165 | ||||
| -rw-r--r-- | docs/manual/vhosts/name-based.xml.tr | 279 |
5 files changed, 3820 insertions, 0 deletions
diff --git a/docs/manual/mod/core.xml.tr b/docs/manual/mod/core.xml.tr new file mode 100644 index 0000000000..456525d458 --- /dev/null +++ b/docs/manual/mod/core.xml.tr @@ -0,0 +1,3183 @@ +<?xml version="1.0"?> +<!DOCTYPE modulesynopsis SYSTEM "../style/modulesynopsis.dtd"> +<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="../style/manual.tr.xsl"?> +<!-- English Revision: 661942 --> +<!-- ===================================================== + Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org> + Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org> + and Takashi Sato <takashi lans-tv.com> +========================================================== --> + +<!-- + Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more + contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with + this work for additional information regarding copyright ownership. + The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0 + (the "License"); you may not use this file except in compliance with + the License. You may obtain a copy of the License at + + http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0 + + Unless required by applicable law or agreed to in writing, software + distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS, + WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied. + See the License for the specific language governing permissions and + limitations under the License. +--> + +<modulesynopsis metafile="core.xml.meta"> + +<name>core</name> +<description>Apache HTTP Sunucusunda daima mevcut olan çekirdek + özellikler</description> +<status>Core</status> + +<directivesynopsis> +<name>AcceptFilter</name> +<description>Bir protokolün dinleyici soketleri için en iyilemeleri ayarlar +</description> +<syntax>AcceptFilter <var>protocol</var> <var>kabul_süzgeci</var></syntax> +<contextlist><context>server config</context></contextlist> +<compatibility>Apache 2.1.5 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility> + +<usage> + <p>Bu yönerge protokol türüne göre bir dinleme soketinin işletim + sistemine özgü en iyilemelerini etkin kılar. İşletim sistemi çekirdeği + için temel önerme veri alınıncaya kadar veya HTTP isteğinin tamamı + tamponlanana kadar sunucu sürecine bir soket tahsis etmemektir. + Şimdilik sadece <a + href="http://www.freebsd.org/cgi/man.cgi?query=accept_filter&sektion=9" + >FreeBSD’nin Kabul Süzgeçleri</a> ve Linux’un soket seçeneklerinden + <code>TCP_DEFER_ACCEPT</code> desteklenmektedir.</p> + + <p>FreeBSD için öntanımlı değerler:</p> + <example> + AcceptFilter http httpready <br/> + AcceptFilter https dataready + </example> + + <p><code>httpready</code> kabul süzgeci HTTP isteklerinin tamamını + işletim sistemi çekirdeği seviyesinde tamponlar. Çekirdek isteğin + tamamını alır almaz sunucuya gönderir. Ayrıntılar için <a + href="http://www.freebsd.org/cgi/man.cgi?query=accf_http&sektion=9" + >accf_http(9)</a> kılavuz sayfasına bakınız. HTTPS istekleri şifrelenmiş + olduğundan sadece <a + href="http://www.freebsd.org/cgi/man.cgi?query=accf_data&sektion=9" + >accf_data(9)</a> süzgeci kullanılır.</p> + + <p>Linux’taki ön tanımlı değerler:</p> + <example> + AcceptFilter http data <br/> + AcceptFilter https data + </example> + + <p>Linux’un <code>TCP_DEFER_ACCEPT</code> soket seçeneği HTTP isteklerinin + tamponlanmasını desteklemez. <code>none</code> dahil her değer + dinleyici üzerinde <code>TCP_DEFER_ACCEPT</code> seçeneğini etkin kılar. + Daha ayrıntılı bilgi edinmek için Linux + <a href="http://homepages.cwi.nl/~aeb/linux/man2html/man7/tcp.7.html" + >tcp(7)</a> kılavuz sayfasına bakınız.</p> + + <p>Argüman olarak <code>none</code> kullanımı o protokol için kabul + süzgeçlerini iptal edecektir. Bu, <code>nntp</code> gibi, sunucunun + baştan bir veri göndermesinin gerekli olduğu protokoller için + kullanışlıdır:</p> + <example>AcceptFilter nntp none</example> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>AcceptPathInfo</name> +<description>Dosya isminden sonra belirtilen yol verisini kabul veya + reddeder.</description> +<syntax>AcceptPathInfo On|Off|Default</syntax> +<default>AcceptPathInfo Default</default> +<contextlist><context>server config</context> +<context>virtual host</context><context>directory</context> +<context>.htaccess</context></contextlist> +<override>FileInfo</override> +<compatibility>Apache 2.0.30 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility> + +<usage> + <p>Bu yönerge, istekte dosya isminden sonra (dizinde belirtilen dosya + bulunmayabilir) belirtilen yol verisinin kabul edilip edilmeyeceğini + denetler. Dosya isminden sonra belirtilen yol verisi + <code>PATH_INFO</code> ortam değişkeninde betiklerin kullanımına + sunulabilir.</p> + + <p>Örneğin, içinde sadece <code>here.html</code> dosyası bulunan bir + <code>/test/</code> dizinimiz olsun. <code>/test/here.html/more</code> + ve <code>/test/nothere.html/more</code> isteklerinin her ikisi de + <code>PATH_INFO</code> değişkenine <code>/more</code> verisinin + atanmasını sağlar.</p> + + <p><directive>AcceptPathInfo</directive> yönergesine atanabilecek argüman + sayısı üçtür:</p> + <dl> + <dt><code>Off</code></dt><dd>Sadece dosya isminden sonra yol verisi + bulunmayan istekler kabul edilir. Yukarıdaki örnekteki gibi + <code>/test/here.html/more</code> şeklindeki istekler bir 404 (Nesne + bulunamadı) hatasıyla sonuçlanır.</dd> + + <dt><code>On</code></dt><dd>Mevcut bir dosyaya ait bir dosya isminden + sonra bir yol verisinin de belirtildiği istekler kabul edilir. + Yukarıdaki örnekteki gibi <code>/test/here.html/more</code> şeklindeki + istekler, <code>/test/here.html</code> geçerli bir dosya olduğu + takdirde kabul edilir.</dd> + + <dt><code>Default</code></dt><dd>Dosya isminden sonra yol verisi + belirtilen isteklerin nasıl ele alınacağı istekten sorumlu <a + href="../handler.html">eylemci</a> tarafından saptanır. Normal dosyalar + için çekirdek eylemci öntanımlı olarak <code>PATH_INFO</code> + isteklerini reddeder. <a + href="mod_cgi.html"><code>cgi-script</code></a> ve <a + href="mod_isapi.html"><code>isapi-handler</code></a> gibi betiklere + hizmet eden eylemciler ise genellikle <code>PATH_INFO</code> + isteklerini öntanımlı olarak kabul ederler.</dd> + </dl> + + <p><code>AcceptPathInfo</code> yönergesinin birincil amacı eylemcinin + <code>PATH_INFO</code> istekleri hakkında verdiği kabul veya red + kararını geçersiz kılabilmenizi sağlamaktır. Örneğin, + <code>PATH_INFO</code>’ya dayalı olarak içerik üretmek için <a + href="mod_include.html"><code>INCLUDES</code></a> gibi bir <a + href="../filter.html">süzgeç</a> kullandığınız takdirde bu + geçersizleştirme zorunlu olur. Normal dosyalar için çekirdek eylemci + normal olarak isteği reddederdi, böyle bir durumda bir betiği etkin + kılmak için aşağıdaki gibi bir yapılandırma kullanabilirsiniz:</p> + + <example> + <Files "mypaths.shtml"><br /> + <indent> + Options +Includes<br /> + SetOutputFilter INCLUDES<br /> + AcceptPathInfo On<br /> + </indent> + </Files> + </example> + +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>AccessFileName</name> +<description>Dağıtık yapılandırma dosyasının ismi belirtilir.</description> +<syntax>AccessFileName <var>filename</var> [<var>filename</var>] ...</syntax> +<default>AccessFileName .htaccess</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +</contextlist> + +<usage> + <p>Belge yolu üzerindeki dizinlerde dağıtık yapılandırma dosyalarının <a + href="#allowoverride">bulunmasına izin verilmişse</a> sunucu bir isteği + işlerken önce bu dizinlerde bu yönergede belirtilmiş yapılandırma + dosyasını arar. Örnek:</p> + + <example> + AccessFileName .acl + </example> + + <p>Sunucu, <code>/usr/local/web/index.html</code> belgesini döndürmeden + önce,</p> + + <example> + <Directory /><br /> + <indent> + AllowOverride None<br /> + </indent> + </Directory> + </example> + + <p>şeklinde bir yapılandırma ile iptal edilmiş olmadıkça yönergeler için + <code>/.acl</code>, <code>/usr/.acl</code>, + <code>/usr/local/.acl</code> ve <code>/usr/local/web/.acl</code> + dosyalarını okur.</p> +</usage> +<seealso><directive module="core">AllowOverride</directive></seealso> +<seealso><a href="../configuring.html">Yapılandırma Dosyaları</a></seealso> +<seealso><a href="../howto/htaccess.html">.htaccess Dosyaları</a></seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>AddDefaultCharset</name> +<description>Bir yanıtın içerik türü <code>text/plain</code> veya + <code>text/html</code> olduğunda eklenecek öntanımlı karakter kümesi + parametresini belirler.</description> +<syntax>AddDefaultCharset On|Off|<var>karküm</var></syntax> +<default>AddDefaultCharset Off</default> +<contextlist><context>server config</context> +<context>virtual host</context><context>directory</context> +<context>.htaccess</context></contextlist> +<override>FileInfo</override> + +<usage> + <p>Bu yönerge, yanıtın içerik türü <code>text/plain</code> veya + <code>text/html</code> olmak şartıyla yanıta eklenecek karakter + kümesini (karakter kodlamasınının ismini) belirler. Bu, asıl davranış + çoğunlukla kullanıcının istemci yapılandırmasına bağlı olmakla + birlikte, yanıtın gövdesinde <code>META</code> elemanı vasıtasıyla + belirtilmiş karakter kümesini geçersiz kılar. <code>AddDefaultCharset + Off</code> şeklinde bir atama bu işlevselliği iptal eder. + <code>AddDefaultCharset On</code> ile bu işlevsellik etkin kılınmaktan + başka <code>iso-8859-1</code> karakter kümesini öntanımlı olarak yanıta + eklenir. Yönergede <var>karküm</var> olarak belirtilecek değerler, MIME + ortam türlerinde kullanmak üzere <a + href="http://www.iana.org/assignments/character-sets">IANA’da kayıtlı + karakter kümesi değerleri</a>nden biri olmalıdır. Örnek:</p> + + <example> + AddDefaultCharset utf-8 + </example> + + <p><directive>AddDefaultCharset</directive> yönergesi sadece, metin + kaynaklarının hepsinin aynı karakter kümesine sahip olduğu bilindiği + takdirde ve her birinde ayrı ayrı karakter kümesi belirtmek çok + külfetli olacaksa kullanılmalıdır. Buna bir örnek, CGI betikleri + tarafından üretilmiş içeriğe sahip kaynaklara karakter kümesinin + eklenmesidir; böyle kaynaklar çıktıda kullanıcı tarafından sağlanmış + veri içermeleri nedeniyle karşı siteden kaynaklanan betikli + saldırılardan zarar görebilir. Bununla birlikte, bir öntanımlı karakter + kümesi belirtmek, tarayıcılarında “karakter kodlamasını kendiliğinden + sapta” özelliğini etkin kılmış kullanıcıları korumayacağından daha iyi + bir çözüm bu betikleri bu tür saldırılara karşı düzeltmek veya en iyisi + silmektir.</p> +</usage> +<seealso><directive module="mod_mime">AddCharset</directive></seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>AddOutputFilterByType</name> +<description>Belli bir MIME türüne bir çıktı süzgeci atar.</description> +<syntax>AddOutputFilterByType <var>süzgeç</var>[;<var>süzgeç</var>...] +<var>MIME-türü</var> [<var>MIME-türü</var>] ...</syntax> +<contextlist><context>server config</context> +<context>virtual host</context><context>directory</context> +<context>.htaccess</context></contextlist> +<override>FileInfo</override> +<compatibility>2.0.33 ve sonrasında mevcuttur; Apache 2.1 ve sonrasında +kullanımı önerilmemektedir.</compatibility> + +<usage> + <p>Bu yönerge yanıtın <glossary ref="mime-type">MIME türü</glossary>ne + bağlı olarak bir istek için belli bir <a href="../filter.html">çıktı + süzgecini</a> etkin kılar. Aşağıda açıklanan belli başlı sorunlardan + dolayı bu yönergenin kullanımı önerilmemektedir. Aynı işlevsellik + <module>mod_filter</module> kullanarak sağlanabilmektedir.</p> + + <p>Aşağıdaki örnekte <module>mod_deflate</module> modülünce sağlanan + <code>DEFLATE</code> süzgeci kullanılmıştır. Bu süzgeç, + <code>text/html</code> veya <code>text/plain</code> olarak yaftalanmış + tüm çıktıyı (ister durağan ister devingen olsun) istemciye göndermeden + önce sıkıştırır.</p> + + <example> + AddOutputFilterByType DEFLATE text/html text/plain + </example> + + <p>İçeriğin birden fazla süzgeç tarafından işlenmesini isterseniz süzgeç + isimlerini noktalı virgüllerle ayırarak belirtebilirsiniz. Ayrıca, bu + süzgeçlerin her biri için ayrı bir + <directive>AddOutputFilterByType</directive> yönergesi belirtmek de + mümkündür.</p> + + <p>Aşağıdaki yapılandırma <code>text/html</code> olarak yaftalanmış tüm + betik çıktılarının önce <code>INCLUDES</code> sonra da + <code>DEFLATE</code> süzgecinden geçirilmesine sebep olur.</p> + + <example> + <Location /cgi-bin/><br /> + <indent> + Options Includes<br /> + AddOutputFilterByType INCLUDES;DEFLATE text/html<br /> + </indent> + </Location> + </example> + + <note type="warning"><title>Ek Bilgi</title> + <p>Süzgeçlerin <directive>AddOutputFilterByType</directive> ile etkin + kılınması bazı durumlarda kısmen bazılarında da tamamen başarısızlığa + uğrayabilir. Örneğin, <glossary ref="mime-type">MIME türü</glossary> + saptanamadığı takdirde hiçbir süzgeç uygulanmaz ve <directive + module="core">DefaultType</directive> aynı olsa bile son çare olarak + <directive module="core">DefaultType</directive> ayarlarına geri + dönülür.</p> + + <p>Bununla birlikte, süzgeçlerin uygulanacağına emin olmak isterseniz, + bir kaynağa içerik türünü örneğin, <directive + module="mod_mime">AddType</directive> veya + <directive module="core">ForceType</directive> ile açıkça + atayabilirsiniz. Ayrıca, içerik türünü (bir nph-olmayan) CGI betiği + içinde ayarlamak da bu güvenceyi sağlar.</p> + + </note> +</usage> + +<seealso><directive module="mod_mime">AddOutputFilter</directive></seealso> +<seealso><directive module="core">SetOutputFilter</directive></seealso> +<seealso><a href="../filter.html">Süzgeçler</a></seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>AllowEncodedSlashes</name> +<description>Kodlanmış dosya yolu ayracı içeren URL’lere izin verilip + verilmeyeceğini belirler.</description> +<syntax>AllowEncodedSlashes On|Off</syntax> +<default>AllowEncodedSlashes Off</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +</contextlist> +<compatibility>Apache 2.0.46 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility> + +<usage> + <p><directive>AllowEncodedSlashes</directive> yönergesi kodlanmış dosya + yolu ayracı içeren URL’lere izin verir (<code>/</code> yerine + <code>%2F</code> ve ek olarak <code>\</code> için ilgili sistemlerde + <code>%5C</code> kullanılmış URL’ler). Normalde böyle URL’ler bir 404 + (Nesne bulunamadı) hatasıyla reddedilirler.</p> + + <p><directive>AllowEncodedSlashes</directive> <code>On</code>, çoğunlukla + <code>PATH_INFO</code> ile bir arada kullanıldığı zaman + kullanışlıdır.</p> + + <note><title>Ek Bilgi</title> + <p>Kodlanmış bölü çizgilerine izin vermek bu kodlamanın karakter olarak + çözümleneceği anlamına gelmez. URL içindeki <code>%2F</code> veya + <code>%5C</code>’ler (sadece ilgili sistemlerde), tıpkı normal + URL’lere yapıldığı gibi, oldukları gibi bırakılırlar.</p> + </note> +</usage> +<seealso><directive module="core">AcceptPathInfo</directive></seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>AllowOverride</name> +<description><code>.htaccess</code> dosyalarında bulunmasına izin verilen + yönerge türleri belirtilir.</description> +<syntax>AllowOverride All|None|<var>yönerge-türü</var> +[<var>yönerge-türü</var>] ...</syntax> +<default>AllowOverride All</default> +<contextlist><context>directory</context></contextlist> + +<usage> + <p>Sunucu <directive module="core">AccessFileName</directive> yönergesi + ile belirtildiği şekilde bir <code>.htaccess</code> dosyasına rastlarsa + önceki yapılandırma yönergelerinin hangilerinin geçersiz kılınmak üzere + bildirildiğini bilmek ister.</p> + + <note><title>Sadece <Directory> bölümlerinde geçerli</title> + <directive>AllowOverride</directive> yönergesi, <directive + type="section" module="core">Location</directive>, <directive + module="core" type="section">DirectoryMatch</directive> veya <directive + type="section" module="core">Files</directive> bölümlerinde değil, + sadece düzenli ifade içermeyen <directive type="section" + module="core">Directory</directive> bölümlerinde geçerlidir. + </note> + + <p>Yönergeye değer olarak <code>None</code> belirtilirse <a + href="#accessfilename">.htaccess</a> dosyaları tamamen yok sayılır. Bu + durumda, sunucu dosya sisteminde rastladığı <code>.htaccess</code> + dosyalarını okumaya dahi çalışmayacaktır.</p> + + <p>Bu yönergeye <code>All</code> değeri atanırsa, .htaccess <a + href="directive-dict.html#Context">bağlamında</a> kullanılabilecek her + yönergeye <code>.htaccess</code> dosyalarında izin verilir.</p> + + <p><code><var>yönerge-türü</var></code> olarak aşağıdaki yönerge grup + isimlerinden biri belirtilebilir:</p> + + <dl> + <dt>AuthConfig</dt> + + <dd><directive module="mod_authn_dbm">AuthDBMGroupFile</directive>, + <directive module="mod_authn_dbm">AuthDBMUserFile</directive>, + <directive module="mod_authz_groupfile">AuthGroupFile</directive>, + <directive module="mod_authn_core">AuthName</directive>, + <directive module="mod_authn_core">AuthType</directive>, + <directive module="mod_authn_file">AuthUserFile</directive>, + <directive module="mod_authz_core">Require</directive> + <em>ve benzeri</em> yetkilendirme yönergelerinin kullanımını izin + verilir.</dd> + + <dt>FileInfo</dt> + + <dd>Belge türünü denetleyen <module>mod_mime</module> + <code>Add*</code> ve <code>Remove*</code> yönergeleri, + <directive module="core">DefaultType</directive>, + <directive module="core">ErrorDocument</directive>, + <directive module="core">ForceType</directive>, + <directive module="mod_negotiation">LanguagePriority</directive>, + <directive module="core">SetHandler</directive>, + <directive module="core">SetInputFilter</directive>, + <directive module="core">SetOutputFilter</directive> + yönergeleri ve benzerleri ile + <directive module="mod_headers">Header</directive>, + <directive module="mod_headers">RequestHeader</directive>, + <directive module="mod_setenvif">SetEnvIf</directive>, + <directive module="mod_setenvif">SetEnvIfNoCase</directive>, + <directive module="mod_setenvif">BrowserMatch</directive>, + <directive module="mod_usertrack">CookieExpires</directive>, + <directive module="mod_usertrack">CookieDomain</directive>, + <directive module="mod_usertrack">CookieStyle</directive>, + <directive module="mod_usertrack">CookieTracking</directive>, + <directive module="mod_usertrack">CookieName</directive> + belge meta veri yönergelerinin, + <module>mod_rewrite</module> modülündeki + <directive module="mod_rewrite">RewriteEngine</directive>, + <directive module="mod_rewrite">RewriteOptions</directive>, + <directive module="mod_rewrite">RewriteBase</directive>, + <directive module="mod_rewrite">RewriteCond</directive>, + <directive module="mod_rewrite">RewriteRule</directive> + yönergelerinin ve <module>mod_actions</module> modülündeki + <directive module="mod_actions">Action</directive> + yönergesinin kullanımına izin verilir. + </dd> + + <dt>Indexes</dt> + + <dd>Dizin içeriğinin listelenmesini denetleyen + <directive module="mod_autoindex">AddDescription</directive>, + <directive module="mod_autoindex">AddIcon</directive>, + <directive module="mod_autoindex">AddIconByEncoding</directive>, + <directive module="mod_autoindex">AddIconByType</directive>, + <directive module="mod_autoindex">DefaultIcon</directive>, + <directive module="mod_dir">DirectoryIndex</directive>, + <directive module="mod_autoindex">FancyIndexing</directive>, + <directive module="mod_autoindex">HeaderName</directive>, + <directive module="mod_autoindex">IndexIgnore</directive>, + <directive module="mod_autoindex">IndexOptions</directive>, + <directive module="mod_autoindex">ReadmeName</directive> + yönergelerinin <em>ve benzerlerinin</em> kullanımına izin + verilir.</dd> + + <dt>Limit</dt> + + <dd>Konak erişimini denetleyen + <directive module="mod_authz_host">Allow</directive>, + <directive module="mod_authz_host">Deny</directive> ve + <directive module="mod_authz_host">Order</directive> + yönergelerinin kullanımına izin verilir.</dd> + + <dt>Options[=<var>seçenek</var>,...]</dt> + + <dd>Dizinlere özgü özellikleri denetleyen + <directive module="core">Options</directive> ve + <directive module="mod_include">XBitHack</directive> yönergelerinin + kullanımına izin verilir. <directive + module="core">Options</directive> komutunda belirtilecek seçenekler + bir eşit işaretinden sonra aralarına sadece virgül konarak + (boşluksuz) belirtilebilir.</dd> + </dl> + + <p>Örnek:</p> + + <example> + AllowOverride AuthConfig Indexes + </example> + + <p>Bu örnekte <code>AuthConfig</code> ve <code>Indexes</code> grubundaki + yönergeler bir dahili sunucu hatasına yol açmayacaktır.</p> +</usage> + +<seealso><directive module="core">AccessFileName</directive></seealso> +<seealso><a href="../configuring.html">Yapılandırma Dosyaları</a></seealso> +<seealso><a href="../howto/htaccess.html">.htaccess Dosyaları</a></seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>CGIMapExtension</name> +<description>CGI betik yorumlayıcısını saptama tekniğini belirler. +</description> +<syntax>CGIMapExtension <var>cgi-yolu</var> <var>.uzantı</var></syntax> +<contextlist><context>directory</context><context>.htaccess</context> +</contextlist> +<override>FileInfo</override> +<compatibility>Sadece NetWare’de geçerlidir.</compatibility> + +<usage> + <p>Bu yönerge Apache’inin CGI bekitlerini çalıştırmak için kullanacağı + yorumlayıcıyı nasıl bulacağını denetlemek için kullanılır. Örneğin, + <code>CGIMapExtension sys:\foo.nlm .foo</code> satırı <code>.foo</code> + uzantılı CGI betik dosyalarının FOO yorumlayıcıya aktarılmasını + sağlar.</p> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>ContentDigest</name> +<description><code>Content-MD5</code> HTTP yanıt başlıklarının üretimini + etkin kılar.</description> +<syntax>ContentDigest On|Off</syntax> +<default>ContentDigest Off</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context><context>.htaccess</context> +</contextlist> +<override>Options</override> +<status>Experimental</status> + +<usage> + <p>Bu yönerge RFC2616 ve RFC1864’te tanımlandığı gibi + <code>Content-MD5</code> üretimini etkin kılar.</p> + + <p>MD5, verideki herhangi bir değişikliğin ileti özetinin değişmesi + olarak yansıması nedeniyle yüksek derecede itimat sağlayan keyfi + uzunlukta bir "ileti özeti" (bazen "parmakizi" dendiği de olur) + hesaplama algoritmasıdır.</p> + + <p><code>Content-MD5</code> başlığı öğe gövdesinin iki uç arasında ileti + bütünlük sınamasının yapılabilmesini sağlar. Bir istemci veya vekil + aktarılan öğe gövdesinde rastlantısal bir değişiklik olup olmadığını + saptamak için bu başlığın doğruluğunu sınayabilir. Başlık örneği:</p> + + <example> + Content-MD5: AuLb7Dp1rqtRtxz2m9kRpA== + </example> + + <p>Her istekte ileti özeti hesaplanacağından (değerler saklanmaz), bu + yönergenin sunucunuzda başarım sorunlarına yol açacağına dikkat + ediniz.</p> + + <p><code>Content-MD5</code>, herhangi bir modül değil, sadece + <module>core</module> modülü tarafından sunulan belgeler için + gönderilir. Örneğin, SSI belgeleri CGI betikleri tarafından + çıktılanırlar ve bayt seviyesinden çıktılar bu başlığa sahip + olmazlar.</p> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>DefaultType</name> +<description>Sunucunun MIME türünü saptayamadığı durumda göndereceği MIME + içerik türünü belirler.</description> +<syntax>DefaultType <var>MIME-türü</var>|none</syntax> +<default>DefaultType text/plain</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context><context>.htaccess</context> +</contextlist> +<override>FileInfo</override> + +<usage> + <p>Sunucudan zaman zaman kendi <glossary ref="mime-type">MIME + türü</glossary> ile uyuşmayan bir belge sunması istenir.</p> + + <p>Sunucu, belgenin içerik türünü istemciye bildirmek zorundadır. Eğer + sunucu bunu normal yollardan saptayamazsa içerik türü olarak + <code>DefaultType</code> ile belirtilen değeri gönderir. Örneğin, GIF + dosyaları bulunan bir dizinde <code>.gif</code> uzantısına sahip + olmayan dosyaların da bulunması durumunda, bu dizin için,</p> + + <example> + DefaultType image/gif + </example> + + <p>belirtilmesi uygun olurdu.</p> + + <p>İçerik türünün ne sunucu ne de yönetici (örneğin, vekil) tarafından + saptanabildiği durumlarda MIME türünün yanlış belirtilmesindense tür + belirtmemek tercih edilebilir. Bu, şöyle yapılabilir:</p> + <example> + DefaultType None + </example> + <p><code>DefaultType None</code> sadece httpd-2.2.7 ve sonrasında + mevcuttur..</p> + + <p>Bu yönergenin sadece öntanımlı MIME-türünü sağlaması nedeniyle + <directive module="core">ForceType</directive> yönergesinden farklı + olduğuna dikkat ediniz. Dosya ismi uzantıları dahil, tüm diğer + MIME-türü tanımları ortam türünü tanımladığı noktada bu öntanımlı türü + sunulan veri için geçersiz kılacaktır.</p> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>Define</name> +<description>Bir değişkenin mevcudiyetini betimler.</description> +<syntax>Define <var>değişken-ismi</var></syntax> +<contextlist><context>server config</context></contextlist> + +<usage> + <p><a href="../programs/httpd.html">httpd</a>’yi <code>-D</code> + seçeneğiyle çalıştırmaya eşdeğerdir.</p> + + <p>Bu yönerge, başlatma betiğinde <code>-D</code> seçeneğinin + argümanlarını değiştirme gereği duymaksızın <directive module="core" + type="section">IfDefine</directive> bölümlerini kullanıma sokmak için + kullanılabilir.</p> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis type="section"> +<name>Directory</name> +<description>Sadece ismi belirtilen dosya sistemi dizininde ve bunun + altdizinlerinde uygulanacak bir yönerge grubunu sarmalar.</description> +<syntax><Directory <var>dizin-yolu</var>> +... </Directory></syntax> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +</contextlist> + +<usage> + <p><directive type="section">Directory</directive> ve + <code></Directory></code> sadece ismi belirtilen dosya sistemi + dizininde ve bunun altdizinlerinde uygulanacak bir yönerge grubunu + sarmalamakta kullanılır. Bir dizin bağlamında kullanılabilecek her + yönergeye izin verilir. <var>dizin-yolu</var> bir dizinin tam yolu + olabileceği gibi Unix kabuk tarzı bir dosya ismi eşleştirme kalıbı da + olabilir. Kalıp dizgesinde, <code>?</code> herhangi bir tek karakterle, + <code>*</code> herhangi bir karakter dizisiyle eşleşir. Ayrıca + <code>[]</code> karakter aralıkları da kullanılabilir. ‘/’ karakteri + ile hiçbir kalıp karakteri eşleşmez, bu bakımdan <code><Directory + /*/public_html></code> ile <code>/home/user/public_html</code> + değil, ama <code><Directory /home/*/public_html></code> + eşleşecektir. Örnek:</p> + + <example> + <Directory /usr/local/httpd/htdocs><br /> + <indent> + Options Indexes FollowSymLinks<br /> + </indent> + </Directory> + </example> + + <note> + <p><var>dizin-yolu</var> argümanlarını belirtirken dikkatli + olmalısınız: Apache’nin dosyalara erişmekte kullandığı dosya sistemi + yolu ile bire bir eşleşmelidir. Belli bir + <code><Directory></code> dizinine uygulanan yönergeler, aynı + dizine farklı bir yoldan, örneğin başka bir sembolik bağ üzerinden + erişilen dosyalara uygulanmayacaktır.</p> + </note> + + <p><code>~</code> karakterine ek olarak <glossary ref="regex">düzenli + ifadeler</glossary> de kullanılabilir. Örnek:</p> + + <example> + <Directory ~ "^/www/.*/[0-9]{3}"> + </example> + + <p>yönergesi <code>/www/</code> içindeki üç rakamdan oluşan dizinlerle + eşleşecektir.</p> + + <p>Eğer çok sayıda (düzenli ifade olmayan) <directive + type="section">Directory</directive> bölümü, bir dosyayı içeren bir + dizinle veya üst dizinlerinden biri ile eşleşiyorsa, uygulama en kısa + eşleşmedeki yönergelerden başlayarak <a + href="#accessfilename">.htaccess</a> dosyalarındaki yönergelere kadar + genişletilir. Örneğin,</p> + + <example> + <Directory /><br /> + <indent> + AllowOverride None<br /> + </indent> + </Directory><br /> + <br /> + <Directory /home/><br /> + <indent> + AllowOverride FileInfo<br /> + </indent> + </Directory> + </example> + + <p>bölümleri ile <code>/home/web/dir/doc.html</code> belgesine erişirken + şu aşamalardan geçilir:</p> + + <ul> + <li><code>AllowOverride None</code> yönergesi uygulanır + (<code>.htaccess</code> dosyaları iptal edilir).</li> + + <li><code>AllowOverride FileInfo</code> yönergesi uygulanır + (<code>/home</code> dizini için).</li> + + <li>Sırayla <code>/home/.htaccess</code>, + <code>/home/web/.htaccess</code> ve + <code>/home/web/dir/.htaccess</code> dosyaları içindeki + <code>FileInfo</code> yönergeleri uygulanır.</li> + </ul> + + <p>Normal bölümlerin tamamı uygulanıncaya kadar düzenli ifadeler + değerlendirilmez. Düzenli ifadelerin tamamı yapılandırma dosyasında + görüldükleri sıraya göre sınanırlar. Örneğin,</p> + + <example> + <Directory ~ abc$><br /> + <indent> + # ... yönergeler burada ...<br /> + </indent> + </Directory> + </example> + + <p>düzenli ifadeli bölümü, tüm normal <directive + type="section">Directory</directive> bölümleri ve + <code>.htaccess</code> dosyaları uygulanıncaya kadar + değerlendirilmeyecektir. Düzenli ifadeleri değerlendirmeye sıra gelince + düzenli ifade <code>/home/abc/public_html/abc</code> ile eşleştirilecek + ve buna ilişkin <directive type="section">Directory</directive> + uygulanacaktır.</p> + + <p><strong><code><Directory /></code> için öntanımlı Apache + erişiminin <code>Allow from All</code> oluşuna dikkat ediniz. Bunu şöyle + bir blokla değiştirmeniz,</strong></p> + + <example> + <Directory /><br /> + <indent> + Order Deny,Allow<br /> + Deny from All<br /> + </indent> + </Directory> + </example> + + <p><strong>ve erişilebilir olmasını istediğiniz dizinleri ayrıca + belirtmeniz önerilir. Daha ayrıntılı bilgi edinmek için <a + href="../misc/security_tips.html">Güvenlik İpuçları</a> belgesine + bakınız.</strong></p> + + <p>Dizin bölümleri <code>httpd.conf</code> dosyasında yer alır. + <directive type="section">Directory</directive> yönergeleri iç içe + olamazlar ve bir <directive module="core" + type="section">Limit</directive> veya <directive module="core" + type="section">LimitExcept</directive> bölümü içinde bulunamazlar.</p> +</usage> +<seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir + arada ele alındığının anlatıldığı <a + href="../sections.html"><Directory>, <Location> ve + <Files> bölümleri nasıl çalışır?</a> belgesine de bakınız.</seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis type="section"> +<name>DirectoryMatch</name> +<description>Bir düzenli ifade ile eşleşen dosya sistemi dizininde ve bunun + altdizinlerinde uygulanacak bir yönerge grubunu sarmalar.</description> +<syntax><DirectoryMatch <var>düzifd</var>> +... </DirectoryMatch></syntax> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +</contextlist> + +<usage> + <p><directive type="section">DirectoryMatch</directive> and + <code></DirectoryMatch></code> yönergeleri <directive + module="core" type="section">Directory</directive> gibi sadece ismi + belirtilen dosya sistemi dizininde ve bunun altdizinlerinde uygulanacak + bir yönerge grubunu sarmalamakta kullanılır. Tek farkla argüman olarak + bir <glossary ref="regex">düzenli ifade</glossary> alır. Örnek:</p> + + <example> + <DirectoryMatch "^/www/(.+/)?[0-9]{3}"> + </example> + + <p>yönergesi <code>/www/</code> içindeki üç rakamdan oluşan dizinlerle + eşleşecektir.</p> +</usage> +<seealso>Normal <directive type="section">Directory</directive> + bölümlerindeki yönergelerle düzenli ifadelerin nasıl karıştırıldığının bir + açıklaması için <directive type="section" + module="core">Directory</directive> yönergesine bakınız.</seealso> +<seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir arada + ele alındığının açıklaması için <a + href="../sections.html"><Directory>, <Location> ve + <Files> bölümleri nasıl çalışır?</a> belgesine bakınız.</seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>DocumentRoot</name> +<description>İstemciye görünür olan ana belge ağacının kök dizinini belirler.</description> +<syntax>DocumentRoot <var>dizin-yolu</var></syntax> +<default>DocumentRoot /usr/local/apache/htdocs</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +</contextlist> + +<usage> + <p>Bu yönerge <program>httpd</program> tarafından dosyalarının sunulacağı + dizini belirler. <directive module="mod_alias">Alias</directive> + benzeri bir yönerge ile eşleşmedikçe, sunucu istenen URL’deki yolu, + belge yolu haline getirmek için belge kök dizinine ekler. Örnek:</p> + + <example> + DocumentRoot /usr/web + </example> + + <p>yapılandırması ile <code>http://www.my.host.com/index.html</code> + isteği <code>/usr/web/index.html</code> ile eşleştirilir. + <var>dizin-yolu</var> ile göreli dosya yolu belirtildiği takdirde belge + kök dizininin <directive module="core">ServerRoot</directive> ile + belirtilen sunucu kök dizinine göre belirtildiği varsayılır.</p> + + <p><directive>DocumentRoot</directive> ile belirtilen dizin bir bölü + çizgisi ile bitirilmemelidir.</p> +</usage> +<seealso><a href="../urlmapping.html#documentroot">URL’lerin Dosya Sistemi + ile Eşlenmesi</a></seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>EnableMMAP</name> +<description>Teslimat sırasında okunacak dosyalar için bellek eşlemeyi etkin + kılar.</description> +<syntax>EnableMMAP On|Off</syntax> +<default>EnableMMAP On</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context><context>.htaccess</context> +</contextlist> +<override>FileInfo</override> + +<usage> + <p>Bu yönerge, sunucunun teslimat sırasında gerektiği takdirde bir dosya + içeriğinin okunması için bellek eşleme kullanıp kullanmayacağını + belirler. Öntanımlı olarak, bir isteğin yerine getirilmesi, + <module>mod_include</module> kullanarak sunucu tarafından çözümlenen + bir dosyanın teslimatı sırasında olduğu gibi, bir dosya içindeki veriye + erişilmesini gerektirdiğinde Apache, işletim sistemi tarafından + desteklendiği takdirde dosyayı belleğe eşler.</p> + + <p>Böyle bellek eşleme kimi zaman başarım artışını beraberinde getirirse + de bazen sorunlardan kaçınmak için bellek eşlemeyi kapatmak daha iyi + sonuç verir:</p> + + <ul> + <li>Bazı çok işlemcili sistemlerde bellek eşleme + <program>httpd</program>’nin başarımını düşürebilmektedir.</li> + <li><directive module="core">DocumentRoot</directive> NFS gibi bir ağ + dosya sistemi üzerinde ise ağ kopması sonucunda, bir dosyanın silinmesi + veya dosya okuma işleminin kesilmesi durumunda + <program>httpd</program> parçalama arızası vererek çökebilir.</li> + </ul> + + <p>Bu tür sorunlardan dolayı zarar görülebilecek sunucu + yapılandırmalarında dosya teslimatında bellek eşlemlerinin kullanımını + şu şekilde iptal etmeniz gerekir:</p> + + <example> + EnableMMAP Off + </example> + + <p>Bu özellik, sadece NFS dosya sistemi üzerinde sunulan dosyaları + kapsamak üzere şu şekilde kolayca kapatılabilir:</p> + + <example> + <Directory "/nfs-dosya-yolu"> + <indent> + EnableMMAP Off + </indent> + </Directory> + </example> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>EnableSendfile</name> +<description>Dosyaların istemciye tesliminde çekirdeğin dosya gönderme + desteğinin kullanımını etkin kılar.</description> +<syntax>EnableSendfile On|Off</syntax> +<default>EnableSendfile On</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context><context>.htaccess</context> +</contextlist> +<override>FileInfo</override> +<compatibility>2.0.44 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility> + +<usage> + <p>Bu yönerge, dosya içeriğinin istemciye teslimi için + <program>httpd</program>’nin çekirdeğin dosya gönderme desteğini + kullanıp kullanmayacağını belirler. Öntanımlı olarak, bir isteğin + yerine getirilmesi, bir durağan dosyanın teslimatı sırasında olduğu + gibi, bir dosya içindeki veriye erişilmesini gerektirmediği takdirde + Apache, işletim sistemi tarafından destekleniyorsa dosyayı istemciye + teslim etmek için çekirdeğin dosya gönderme özelliğini kullanır.</p> + + <p>Çekirdeğin dosya gönderme mekanizması, okuma, gönderme ve tampon + ayırma işlemlerini ayrı ayrı yapmaktan kaçınır. Fakat bazı + platformlarda veya bazı dosya sistemlerinde aşağıda belirtilen işlemsel + sorunlardan kaçınmak için bu özelliği iptal etmek daha iyidir:</p> + + <ul> + <li>Bazı platformlar, derleme sistemince saptanamayan bozuk bir dosya + gönderme desteğine sahiptir; özellikle eğer derleme işlemi dosya + gönderme desteğinde sorun olmayan bir makinede yapılıp çalıştırılabilir + dosyaların sorunlu makineye kurulduğu durumda bu saptama + yapılamayacaktır.</li> + <li>Linux’ta IPv6 kullanırken dosya gönderme desteği bazı ağ + kartlarındaki TCP toplama sağlaması aktarım hatasını tetikler.</li> + <li>Itanium üzerinde çalışan Linux’ta dosya gönderme desteği 2GB’tan + büyük dosyalarla çalışamamaktadır.</li> + <li><directive module="core">DocumentRoot</directive> ağ dosya sistemi + (NFS veya SMB gibi) üzerinde olduğu durumda çekirdek ağ dosyalarını + kendi arabelleği üzerinden sunamayabilir.</li> + </ul> + + <p>Bu sorunlardan muzdarip sunucu yapılandırmaları için bu özelliği şöyle + iptal edebilirsiniz:</p> + + <example> + EnableSendfile Off + </example> + + <p>Bu özellik, sadece bir NFS veya SMB dosya sistemi üzerinde sunulan + dosyaları kapsamak üzere şu şekilde kolayca kapatılabilir:</p> + + <example> + <Directory "/path-to-nfs-files"> + <indent> + EnableSendfile Off + </indent> + </Directory> + </example> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>ErrorDocument</name> +<description>Bir hata durumunda sunucunun istemciye ne döndüreceğini + belirler.</description> +<syntax>ErrorDocument <var>hata-kodu</var> <var>belge</var></syntax> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context><context>.htaccess</context> +</contextlist> +<override>FileInfo</override> +<compatibility>Metin iletilerini tırnak içine alma sözdizimi Apache 2.0’da + farklıdır.</compatibility> + +<usage> + <p>Bir sorun çıktığında veya hata oluştuğunda Apache şu dört işlemden + birini yapacak şekilde yapılandırılabilir:</p> + + <ol> + <li>Yerleşik bir hata iletisi çıktılanır.</li> + + <li>Özel bir ileti çıktılanır.</li> + + <li>Sorunu/hatayı işleyecek yerel bir <var>URL-yoluna</var> yönlendirme + yapılır.</li> + + <li>Sorunu/hatayı işleyecek harici bir <var>URL-yoluna</var> + yönlendirme yapılır.</li> + </ol> + + <p>İlk seçenek öntanımlıdır. Diğer üç seçenek + <directive>ErrorDocument</directive> yönergesinin argümanları (hata + kodundan sonra bir URL veya hata iletisi) ile belirtilir. Apache bazı + durumlarda sorun/hata ile ilgili ek bilgi verecektir.</p> + + <p>URL’ler yerel yollarda (<directive + module="core">DocumentRoot</directive>’a göre) bir bölü çizgisi (/) ile + başlatılabileceği gibi istemci tarafından çözümlenecek tam bir URL + şeklinde de belirtilebilir. Bunlar yerine, tarayıcıda gösterilmek üzere + bir ileti de belirtilebilir. Örnekler:</p> + + <example> + ErrorDocument 500 http://hata.meselae.dom/cgi-bin/dnmci<br /> + ErrorDocument 404 /cgi-bin/bad_urls.pl<br /> + ErrorDocument 401 /subscription_info.html<br /> + ErrorDocument 403 "Kusura bakmayın, bugün hizmet veremiyoruz." + </example> + + <p>Bunlardan başka, Apache’nin kendi hata iletilerinin kullanılacağı özel + <code>default</code> değeri ile belirtilebilir. Normal şartlar altında + gerekmese de, bir şey belirtilmediği takdirde mevcut bir + <directive>ErrorDocument</directive> yönergesini miras alan + yapılandırmalarda Apache’nin kendi hata iletilerinin kullanımı + <code>default</code> değeri açıkça belirtilerek örnekteki gibi + zorlanabilir:</p> + + <example> + ErrorDocument 404 /cgi-bin/bad_urls.pl<br /><br /> + <Directory /web/docs><br /> + <indent> + ErrorDocument 404 default<br /> + </indent> + </Directory> + </example> + + <p><directive>ErrorDocument</directive> yönergesinde bir uzak URL (önünde + <code>http</code> bulunan bir yol) belirtildiğinde, belge aynı sunucuda + olsa bile, Apache’nin istemciye belgeyi bulacağı yer için bir + yönlendirme göndereceğine dikkat ediniz. Bunun bazı istenmeyen etkileri + vardır; en önemlilerinden biri istemcinin hata kodu yerine bir + yönlendirme durum kodu alacak olmasıdır. Bu, bir URL’nin geçerliliğini + durum koduna göre saptayan istemciler veya robotlar için yanıltıcı + olacaktır. Buna ek olarak, <code>ErrorDocument 401</code> için bir uzak + URL belirttiğiniz durumda istemci 401 durum kodunu almayacağı için + kullanıcıdan parola isteğinde bulunamayacaktır. Bu bakımdan, + <strong>ihtiyaç duyduğunuz takdirde, <code>ErrorDocument 401</code> + yönergesine yerel bir belge belirtmelisiniz.</strong></p> + + <p>Sunucunun ürettiği hata iletileri "çok kısa" olduğu takdirde, + Microsoft Internet Explorer (MSIE) öntanımlı olarak bu hata iletilerini + yoksayar ve bunun yerine kendi "kullanıcı dostu" hata iletilerini + kullanır. "Çok kısa" eşiği duruma göre değişmekle birlikte, genellikle, + hata iletileriniz 512 bayttan büyük olduğu takdirde MSIE kendi hata + iletileri yerine sunucunun ürettiği hata iletilerini gösterecektir. Bu + konuda daha fazla bilgiyi <a + href="http://support.microsoft.com/default.aspx?scid=kb;tr-tr;Q294807" + >Q294807</a> kodlu Microsoft Knowledge Base makalesinde + bulabilirsiniz.</p> + + <p>Çoğu yerleşik hata iletisi özel iletilerle değiştirilebilse de bazı + durumlarda <directive module="core">ErrorDocument</directive> ile ne + belirtildiğine bakılmaksızın yerleşik hata iletileri kullanılır. + Özellikle, bozuk bir istek saptandığında normal istek işleme hemen + devre dışı bırakılır ve yerleşik hata iletisi döndürülür. Bu, hatalı + istekler yaparak güvenlik sorunlarına yol açılmak istenmesi + durumlarında gereklidir.</p> + + <p>2.0 öncesi sürümlerde iletiler bir çift çift-tırnak içine alınmayıp, + tek bir çift-tırnak ile başlatılması yeterli olurdu.</p> +</usage> + +<seealso><a href="../custom-error.html">Özel Hata Yanıtları</a></seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>ErrorLog</name> +<description>Sunucunun hata günlüğünü tutacağı yeri belirler.</description> +<syntax> ErrorLog <var>dosya-yolu</var>|syslog[:<var>oluşum</var>]</syntax> +<default>ErrorLog logs/error_log (Unix) ErrorLog logs/error.log (Windows ve + OS/2)</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +</contextlist> + +<usage> + <p><directive>ErrorLog</directive> yönergesi sunucunun saptadığı hataları + kaydedeceği dosyanın ismini belirtmek için kullanılır. + <var>dosya-yolu</var> ile göreli dosya yolu belirtildiği takdirde + dizininin <directive module="core">ServerRoot</directive> ile + belirtilen sunucu kök dizinine göre belirtildiği varsayılır.</p> + + <example><title>Örnek</title> + ErrorLog /var/log/httpd/error_log + </example> + + <p><var>dosya-yolu</var> bir boru imi (|) ile başlatıldığı takdirde hata + iletilerinin hata günlüğünü işleme sokacak komuta borulanacağı + varsayılır.</p> + + <example><title>Örnek</title> + ErrorLog "|/usr/local/bin/httpd_errors" + </example> + + <p>Dosya adı yerine <code>syslog</code> kullanılırsa, sistem desteklediği + takdirde günlük kaydı syslogd(8) üzerinden yürütülür. Öntanımlı olarak + <code>local7</code> syslog oluşumu kullanılır. Bunu + <code>syslog:<var>oluşum</var></code> sözdizimini kullanarak + değiştirebilirsiniz. Buradaki <code><var>oluşum</var></code> + syslog.conf(5) kılavuz sayfasında belirtilen oluşum isimlerinden biri + olabilir.</p> + + <example><title>Örnek</title> + ErrorLog syslog:user + </example> + + <p>GÜVENLİK: Günlük dosyalarının saklandığı dizin, sunucuyu başlatan + kullanıcı dışındakiler tarafından yazılabilir olduğu takdirde + güvenliğinizin nasıl tehlikeye gireceği <a + href="../misc/security_tips.html#serverroot">güvenlik ipuçları</a> + belgesinde ayrıntılı olarak açıklanmıştır.</p> + <note type="warning"><title>Ek Bilgi</title> + <p>Unix-dışı platformlarda dosya yolunu girerken, platform ters bölü + çizgilerini desteklese bile normal bölü çizgileri kullanmaya özen + göstermelisiniz. Genel olarak, dosya yollarını belirtirken + yapılandırma dosyası boyunca normal bölü çizgisi kullanmak her zaman + daha iyidir.</p> + </note> +</usage> +<seealso><directive module="core">LogLevel</directive></seealso> +<seealso><a href="../logs.html">Apache Günlük Dosyaları</a></seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>FileETag</name> +<description><code>ETag</code> HTTP yanıt başlığını oluşturmakta kullanılacak + dosya özniteliklerini belirler.</description> +<syntax>FileETag <var>bileşen</var> ...</syntax> +<default>FileETag INode MTime Size</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context><context>.htaccess</context> +</contextlist> +<override>FileInfo</override> + +<usage> + <p><directive>FileETag</directive> yönergesi, belge bir dosyaya dayandığı + takdirde <code>ETag</code> (Entity Tag - öğe etiketi kısaltması) yanıt + başlığı alanını oluşturmakta kullanılacak dosya özniteliklerini + yapılandırır. (<code>ETag</code> değeri, ağ band genişliğinden kazanmak + için arabellek yönetiminde kullanılır.) Apache 1.3.22 ve öncesinde + <code>ETag</code> değeri <em>daima</em> dosyanın düğümü, boyutu ve son + değişiklik zamanından (mtime) oluşurdu. <directive>FileETag</directive> + yönergesi ne kullanılması gerektiğini belirleyebilmenizi sağlar. Değer + olarak belirtilebilecek anahtar sözcükler şunlardır:</p> + + <dl> + <dt><strong>INode</strong></dt> + <dd>Dosyanın düğüm numarası hesaba katılır.</dd> + <dt><strong>MTime</strong></dt> + <dd>Dosyanın son değişiklik tarih ve saati dahil edilir.</dd> + <dt><strong>Size</strong></dt> + <dd>Dosyanın bayt cinsinden uzunluğu dahil edilir.</dd> + <dt><strong>All</strong></dt> + <dd>Olası tüm alanlar kullanılır. Bu şuna eşdeğerdir: + <example>FileETag INode MTime Size</example></dd> + <dt><strong>None</strong></dt> + <dd>Bir belge dosyasıyla sunulsa bile yanıta hiçbir <code>ETag</code> + alanı dahil edilmez.</dd> + </dl> + + <p>Öntanımlı ayarları miras alıp bunların kapsamını genişletmek/daraltmak + için <code>INode</code>, <code>MTime</code> ve <code>Size</code> + anahtar sözcüklerinin önüne <code>+</code> veya <code>-</code> imi + konabilir. Bu imlerin bulunmadığı bir anahtar sözcüğün varlığı halinde + hiçbir değer miras alınmaz.</p> + + <p>Eğer bir dizinin yapılandırması + <code>FileETag INode MTime Size</code> ve alt dizini + <code>FileETag -INode</code> içeriyorsa bu alt dizinin (ve bir + geçersizleştirme olmadığı takdirde onun alt dizinlerinin) ayarları + <code>FileETag MTime Size</code> yapılandırmasına eşdeğer + olacaktır.</p> + <note type="warning"><title>Uyarı</title> + WebDAV’ın etkin olduğu yerlerde veya dizinlerde saklama alanı sağlayıcı + olarak <module>mod_dav_fs</module> kullanılıyorsa öntanımlı ayarları + değiştirmeyiniz. <module>mod_dav_fs</module>, koşullu isteklerde + <code>ETag</code> karşılaştırmaları yapabilmek için + <code>INode MTime Size</code> yapılandırmasını kullanır. Eğer + <code>ETag</code> ayarı <directive>FileETag</directive> yönergesi + kullanılarak değiştirilirse koşullu istekler gerektiği gibi yerine + getirilemez. + </note> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis type="section"> +<name>Files</name> +<description>Dosya isimleriyle eşleşme halinde uygulanacak yönergeleri + içerir.</description> +<syntax><Files <var>dosya-adı</var>> ... </Files></syntax> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context><context>.htaccess</context> +</contextlist> +<override>All</override> + +<usage> + <p><directive type="section">Files</directive> yönergesi, içerdiği + yönergelerin etki alanını dosya isimlerine göre sınırlandırır. + <directive module="core" type="section">Directory</directive> ve + <directive module="core" type="section">Location</directive> bölümleri + ile karşılaştırılabilir. Bir <code></Files></code> yönergesi ile + sonlandırılması gerekir. Bu bölüm içinde belirtilen yönergeler, + <directive type="section">Files</directive> yönergesinde belirtilen + <var>dosya-adı</var>’nın son bileşeniyle (dizinler atıldıktan sonda + kalan dosya ismi) eşleşen nesnelere uygulanır. <directive + type="section">Files</directive> bölümleri yapılandırma dosyasında, + <directive module="core" type="section">Directory</directive> bölümleri + ve <code>.htaccess</code> dosyaları okunduktan sonra fakat <directive + type="section" module="core">Location</directive> yönergelerinden önce + göründükleri sıraya göre işleme sokulurlar. <directive + type="section">Files</directive> bölümlerinin <directive type="section" + module="core">Directory</directive> bölümlerinin içinde uygulama + alanını sınırlamak amacıyla kullanılabileceğine dikkat ediniz.</p> + + <p><var>dosya-adı</var> argümanının bir dosya ismi veya bir dosya ismi + kalıbı içermesi gerekir. Bir dosya ismi kalıbındaki her <code>?</code> + imi bir karakterle eşleştirilirken <code>*</code> imi karakter dizileri + ile eşleştirilir. <code>~</code> imine ek olarak <glossary + ref="regex">düzenli ifadeler</glossary> de kullanılabilir. Örneğin</p> + + <example> + <Files ~ "\.(gif|jpe?g|png)$"> + </example> + + <p>satırı en bilinen resim dosyası biçimleriyle eşleşecektir. Bunun + yerine <directive module="core" type="section">FilesMatch</directive> + yönergesi de tercih edilebilirdi.</p> + + <p><directive type="section" module="core">Directory</directive> ve + <directive type="section" module="core">Location</directive> + bölümlerinin aksine, <directive type="section">Files</directive> + bölümleri <code>.htaccess</code> dosyaları içinde kullanılabilir. Bu + sayede kullanıcıların kendi dosyalarına erişimi dosya seviyesinde + denetlemelerine imkan sağlanmış olur.</p> + +</usage> +<seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir + arada ele alındığının açıklaması için <a href="../sections.html"> + <Directory>, <Location> ve <Files> bölümleri nasıl + çalışır?</a> belgesine bakınız.</seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis type="section"> +<name>FilesMatch</name> +<description>Düzenli ifadelerin dosya isimleriyle eşleşmesi halinde + uygulanacak yönergeleri içerir.</description> +<syntax><FilesMatch <var>düzifd</var>> ... </FilesMatch></syntax> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context><context>.htaccess</context> +</contextlist> +<override>All</override> + +<usage> + <p><directive type="section">FilesMatch</directive> yönergesi, içerdiği + yönergelerin etki alanını <directive module="core" + type="section">Files</directive> yönergesinin yaptığı gibi dosya + isimlerine göre sınırlandırır. Ancak, argüman olarak bir <glossary + ref="regex">düzenli ifade</glossary> kabul eder. Örneğin</p> + + <example> + <FilesMatch "\.(gif|jpe?g|png)$"> + </example> + + <p>satırı en bilinen resim dosyası biçimleriyle eşleşecektir.</p> +</usage> + +<seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir + arada ele alındığının açıklaması için <a href="../sections.html"> + <Directory>, <Location> ve <Files> bölümleri nasıl + çalışır?</a> belgesine bakınız.</seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>ForceType</name> +<description>Bütün dosyaların belirtilen MIME içerik türüyle sunulmasına + sebep olur.</description> +<syntax>ForceType <var>MIME-türü</var>|None</syntax> +<contextlist><context>directory</context><context>.htaccess</context> +</contextlist> +<override>FileInfo</override> +<compatibility>Apache 2.0’da core modülüne taşındı.</compatibility> + +<usage> + <p>Bu yönerge, bir <code>.htaccess</code> dosyası veya bir + <directive type="section" module="core">Directory</directive>, + <directive type="section" module="core">Location</directive> veya + <directive type="section" module="core">Files</directive> bölümüne + yerleştirildiği zaman, eşleşen tüm dosyaların <var>MIME-türü</var> ile + belirtilen içerik türüyle sunulmasına sebep olur. Örneğin, altında + sadece GIF dosyaları bulunan bir dizininiz varsa ve bunlara tek tek + <code>.gif</code> uzantısı belirtmek istemiyorsanız şu yapılandırmayı + kullanabilirsiniz:</p> + + <example> + ForceType image/gif + </example> + + <p><directive module="core">DefaultType</directive> yönergesinin tersine + bu yönerge ortam türünü betimleyen tüm MIME-türü tanımlarını geçersiz + kılar.</p> + + <p>Mevcut <directive>ForceType</directive> ayarlarını <code>None</code> + değeriyle geçersiz kılabilirsiniz:</p> + + <example> + # tüm dosyaların image/gif olarak sunulması için:<br /> + <Location /images><br /> + <indent> + ForceType image/gif<br /> + </indent> + </Location><br /> + <br /> + # normal MIME-türüne geri dönmek için:<br /> + <Location /images/mixed><br /> + <indent> + ForceType None<br /> + </indent> + </Location> + </example> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>HostnameLookups</name> +<description>İstemci IP adresleri üzerinde DNS sorgularını etkin kılar. +</description> +<syntax>HostnameLookups On|Off|Double</syntax> +<default>HostnameLookups Off</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context></contextlist> + +<usage> + <p>Bu yönerge oturum açabilecek konak isimlerini tespit edebilmek için + DNS sorgularını etkin kılar (ve sonuç <code>REMOTE_HOST</code>’ta + belirtilerek CGI/SSI’lere aktarılır). <code>Double</code> değeri + sorgunun çift yönlü yapılacağını belirtir. Yani, bir tersine sorgunun + ardından bir normal sorgu yapılır. Normal sorguda elde edilen IP + adreslerinden birinin istek yapan IP adresi ile eşleşmesi gerekir. + ("tcpwrappers" terminolojisinde buna <code>PARANOID</code> adı + verilir.)</p> + + <p>Konak ismine göre erişimi denetlemek için + <module>mod_authz_host</module> kullanıldığında, nasıl bir ayar + yapıldığına bakılmaksızın, çift yönlü sorgulama yapılır. Bu güvenlik + için gereklidir. Bunun dışında açıkça <code>HostnameLookups + Double</code> belirtilmedikçe genellikle çift yönlü sorgulama yapılmaz. + Örneğin, sadece <code>HostnameLookups On</code> belirtilmiş ve konak + ismi kısıtlamalarıyla korunmuş bir nesne için bir istek yapılmışsa çift + yönlü sorgunun başarısına bakılmaksızın CGI’lere + <code>REMOTE_HOST</code> olarak tek yönlü sorgu sonucu aktarılır.</p> + + <p>Gerçekte ters yönlü sorguya gerek duyulmayan sitelerde ağ trafiğini + yormamak için <code>Off</code>, öntanımlı değerdir. Ayrıca, son + kullanıcıların DNS sorguları nedeniyle gereksiz yere bir beklemeye + maruz kalmaması için de bu daha iyidir. Yükü zaten ağır olan sitelerde, + DNS sorgularının görece uzun zaman alması nedeniyle bu yönergenin + değeri <code>Off</code> olarak bırakılmalıdır. Öntanımlı olarak kurulum + dizininizin <code>bin</code> alt dizinine kurulan + <program>logresolve</program> uygulaması kullanılarak oturum açan IP + adresleri için isim sorguları çevrim dışıyken yapılabilir.</p> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis type="section"> +<name>If</name> +<description>Çalışma anında bir koşul bir istek tarafından yerine getirildiği +takdirde uygulanacak yönergeleri barındırır.</description> +<syntax><If <var>ifade</var>> ... </If></syntax> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context><context>.htaccess</context> +</contextlist> +<override>All</override> + +<usage> + <p><directive type="section">If</directive> yönergesi bir ifadeyi çalışma + anında değerlendirir ve ifadenin sonucu doğru olduğu takdirde içerdiği + yönergeleri uygular. Örnek:</p> + + <example> + <If "$req{Host} = ''"> + </example> + + <p>Bir <var>Host:</var> başlığı içermeyen HTTP/1.0 istekleriyle eşleşir.</p> +</usage> + +<seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir arada + ele alındığının açıklaması için <a href="../sections.html"> + <Directory>, <Location> ve <Files> bölümleri nasıl + çalışır?</a> belgesine bakınız. <directive type="section">If</directive> + bölümleri<directive type="section">Files</directive> bölümleri ile aynı + önceliğe sahiptir ve aynı amaçla kullanılır.</seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis type="section"> +<name>IfDefine</name> +<description>Başlatma sırasında bir doğruluk sınamasından sonra işleme +sokulacak yönergeleri sarmalar.</description> +<syntax><IfDefine [!]<var>parametre-adı</var>> ... + </IfDefine></syntax> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context><context>.htaccess</context> +</contextlist> +<override>All</override> + +<usage> + <p><code><IfDefine <var>sınama</var>>...</IfDefine> + </code> bölümü koşullu olarak işleme sokulacak yönergeleri içerir. + Bir <directive type="section">IfDefine</directive> bölümü içindeki + yönergeler sadece <var>sınama</var> doğru sonuç verirse işleme sokulur. + Aksi takdirde, bölüm içinde kalan her şey yok sayılır.</p> + + <p><directive type="section">IfDefine</directive> bölüm yönergesinde + <var>sınama</var> için belirtilebilecek iki biçim vardır:</p> + + <ul> + <li><var>parametre-adı</var></li> + + <li><code>!</code><var>parametre-adı</var></li> + </ul> + + <p>Birinci durumda bölüm içinde kalan yönergeler sadece + <var>parametre-adı</var> ile belirtilen parametre tanımlı ise işleme + sokulur. İkinci durumda ise tersi yapılır, yani sadece + <var>parametre-adı</var> ile belirtilen parametre tanımlı + <strong>değil</strong> ise yönergeler işleme sokulur.</p> + + <p><var>parametre-adı</var> argümanı sunucu başlatılırken + <program>httpd</program> komut satırında + <code>-D<var>parametre</var></code> ile + veya <directive module="core">Define</directive> yönergesi ile + belirtilerek tanımlı hale getirilebilir.</p> + + <p><directive type="section">IfDefine</directive> bölümleri iç içe + olabilir, dolayısıyla çok parametreli basit sınamalar gerçeklenebilir. + Örnek:</p> + + <example> + httpd -DReverseProxy -DUseCache -DMemCache ...<br /> + <br /> + # httpd.conf<br /> + <IfDefine ReverseProxy><br /> + <indent> + LoadModule proxy_module modules/mod_proxy.so<br /> + LoadModule proxy_http_module modules/mod_proxy_http.so<br /> + <IfDefine UseCache><br /> + <indent> + LoadModule cache_module modules/mod_cache.so<br /> + <IfDefine MemCache><br /> + <indent> + LoadModule mem_cache_module modules/mod_mem_cache.so<br /> + </indent> + </IfDefine><br /> + <IfDefine !MemCache><br /> + <indent> + LoadModule disk_cache_module modules/mod_disk_cache.so<br /> + </indent> + </IfDefine> + </indent> + </IfDefine> + </indent> + </IfDefine> + </example> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis type="section"> +<name>IfModule</name> +<description>Belli bir modülün varlığına veya yokluğuna göre işleme sokulacak +yönergeleri sarmalar.</description> +<syntax><IfModule [!]<var>modül-dosyası</var>|<var>modül-betimleyici</var>> ... + </IfModule></syntax> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context><context>.htaccess</context> +</contextlist> +<override>All</override> +<compatibility>Modül betimleyiciler 2.1 sürümünde ve sonrası için geçerlidir.</compatibility> + +<usage> + <p><code><IfModule <var>sınama</var>>...</IfModule></code> + bölümü belli bir modülün varlığına veya yokluğuna göre işleme sokulacak + yönergeleri içerir. Bir <directive type="section">IfModule</directive> + bölümü içindeki yönergeler sadece <var>sınama</var> doğru sonuç verirse + işleme sokulur. Aksi takdirde, bölüm içinde kalan her şey yok sayılır.</p> + + <p><directive type="section">IfModule</directive> bölüm yönergesinde + <var>sınama</var> için belirtilebilecek iki biçim vardır:</p> + + <ul> + <li><var>modül</var></li> + + <li>!<var>modül</var></li> + </ul> + + <p>Birinci durumda bölüm içinde kalan yönergeler sadece + <var>modül</var> ile belirtilen modül Apache içine dahil edilmişse veya + <directive module="mod_so">LoadModule</directive> yönergesi ile devingen + olarak yüklenmişse işleme sokulur. İkinci durumda ise tersi yapılır, yani + sadece <var>modül</var> içerilmiş <strong>değil</strong> ise yönergeler + işleme sokulur.</p> + + <p><var>modül</var> argümanında bir modül betimleyici veya modülün derleme + sırasındaki dosya adı belirtilebilir. Örneğin, <code>rewrite_module</code> + bir betimleyici, <code>mod_rewrite.c</code> ise bir dosya ismidir. Eğer + modül çok sayıda kaynak dosyasından oluşuyorsa + <code>STANDARD20_MODULE_STUFF</code> dizgesini içeren dosyanın ismi + kullanılır.</p> + + <p><directive type="section">IfModule</directive> bölümleri iç içe + olabilir, dolayısıyla çok parametreli basit sınamalar gerçeklenebilir.</p> + + <note>Bu bölümü sadece yapılandırma dosyanızın belli modüllerin varlığına + veya yokluğuna bağlı olarak çalışması gerektiği durumlarda + kullanmalısınız. Normal işlemlerde yönergelerin <directive + type="section">IfModule</directive> bölümlerine yerleştirilmeleri + gerekmez.</note> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>Include</name> +<description>Sunucu yapılandırma dosyalarının başka dosyaları içermesini sağlar. +</description> +<syntax>Include <var>dosya-yolu</var>|<var>dizin-yolu</var></syntax> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context> +</contextlist> +<compatibility>Dosya kalıbıyla eşleşme 2.0.41 ve sonrasında mevcuttur. +</compatibility> + +<usage> + <p>Bu yönerge sunucu yapılandırma dosyalarının başka dosyaları içermesini + mümkün kılar.</p> + + <p>Çok sayıda dosyayı bir kerede alfabetik sırada içermek için kabuk tarzı + (<code>fnmatch()</code>) dosya ismi kalıp karakterleri kullanılabilir. + Ayrıca, eğer <directive>Include</directive> yönergesi bir dosya değil de + bir dizin gösteriyorsa Apache bu dizindeki ve alt dizinlerindeki bütün + dosyaları okuyacaktır. Fakat dizinin bir bütün olarak okutulması + önerilmez, çünkü dizinde <program>httpd</program> programının çökmesine + sebep olabilecek geçici dosyalar unutulabilir.</p> + + <p>Dosya yolu mutlak bir dosya yolu olarak belirtilebileceği gibi + <directive module="core">ServerRoot</directive> dizinine göreli olarak da + belirtilebilir.</p> + + <p>Örnekler:</p> + + <example> + Include /usr/local/apache2/conf/ssl.conf<br /> + Include /usr/local/apache2/conf/vhosts/*.conf + </example> + + <p>Veya dizinler <directive module="core">ServerRoot</directive> dizinine + göre belirtilebilir:</p> + + <example> + Include conf/ssl.conf<br /> + Include conf/vhosts/*.conf + </example> + +</usage> + +<seealso><program>apachectl</program></seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>KeepAlive</name> +<description>HTTP kalıcı bağlantılarını etkin kılar</description> +<syntax>KeepAlive On|Off</syntax> +<default>KeepAlive On</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +</contextlist> + +<usage> + <p><code>Keep-Alive</code> yönergesi HTTP/1.0 protokolüne bir eklenti olup + HTTP/1.1 protokolünün kalıcı bağlantı özelliği aynı TCP bağlantısı + üzerinden çok sayıda isteğin gönderilmesini mümkün kılan uzun süreli HTTP + oturumları açılmasını sağlar. Bunun, çok sayıda resim içeren HTML + belgelerin yanıt zamanlarında bazı durumlarda %50’lik bir hızlanmayla + sonuçlandığı gösterilmiştir. Kalıcı bağlantıları etkin kılmak için + yönerge <code>KeepAlive On</code> şeklinde kullanılır.</p> + + <p>HTTP/1.0 istemcileri için kalıcı bağlantılar sadece bir istemci + tarafından özellikle istendiği takdirde kullanılabilir. Ek olarak, + HTTP/1.0 istemci kalıcı bağlantıları sadece içerik uzunluğu baştan + bilindiği zaman kullanılabilir. Bu, CGI çıktısı, SSI sayfaları ve + sunucunun ürettiği dizin listeleri gibi genellikle HTTP/1.0 istemcilere + kalıcı bağlantılar kullanmayan devingen içeriklere uygulanır. HTTP/1.1 + istemciler için kalıcı bağlantılar aksi belirtilmedikçe öntanımlıdır. + İstemci istediği takdirde, uzunluğu bilinmeyen içerik kalıcı bağlantılar + üzerinden gönderilirken parçalı kodlama kullanılacaktır.</p> + + <p>Bir istemci kalıcı bağlantı kullandığı takdirde, bağlantı üzerinden kaç + istek gönderilirse gönderilsin, + <directive>MaxRequestsPerChild</directive> yönergesi bakımından tek bir + istek olarak değerlendirilir.</p> +</usage> + +<seealso><directive module="core">MaxKeepAliveRequests</directive></seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>KeepAliveTimeout</name> +<description>Bir kalıcı bağlantıda sunucunun bir sonraki isteği bekleme süresi +</description> +<syntax>KeepAliveTimeout <var>saniye</var></syntax> +<default>KeepAliveTimeout 5</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +</contextlist> + +<usage> + <p>Sunucunun kalıcı bir bağlantıyı kapatmadan önce bir sonraki isteği kaç + saniye bekleyeceğini belirler. İstek alındıktan sonra <directive + module="core">Timeout</directive> yönergesiyle belirtilen zaman aşımı + değeri uygulanır.</p> + + <p><directive>KeepAliveTimeout</directive> için yüksek bir değer belirtmek + ağır yüklü sunucularda başarım sorunlarına yol açar. Daha yüksek bir + zaman aşımı, boştaki istemcilerin bulunduğu bağlantıları bekleyen daha + fazla sunucu sürecini meşgul edecektir.</p> + + <p>İsme dayalı sanal konak bağlamında, <directive + module="core">NameVirtualHost</directive> bölümleri içinde tanımlanmış ilk sanal konağın (öntanımlı konak) değeri kullanılır. Diğer değerler görmezden gelinir.</p> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis type="section"> +<name>Limit</name> +<description>Erişimi sınırlanacak HTTP yöntemleri için erişim sınırlayıcıları +sarmalar.</description> +<syntax><Limit <var>yöntem</var> [<var>yöntem</var>] ... > ... + </Limit></syntax> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context><context>.htaccess</context> +</contextlist> +<override>All</override> + +<usage> + <p>Erişim denetleyicileri normalde <strong>tüm</strong> erişim yöntemleri + için etkindir ve olağan olanı da budur. <strong>Genel durum olarak, + erişim denetim yönergeleri bir <directive + type="section">Limit</directive> bölümüne + yerleştirilmemelidir.</strong></p> + + <p><directive type="section">Limit</directive> bölümünün amacı, erişim + denetleyicilerinin etkilerini belli HTTP yöntemleri için sınırlamaktır. + <directive type="section">Limit</directive> bölümü içinde listelenen + erişim sınırlamaları, kalan tüm diğer yöntemler için <strong>etkisiz + olacaktır</strong>. Aşağıdaki örnekte, erişim sınırlaması + <code>POST</code>, <code>PUT</code> ve <code>DELETE</code> yöntemleri + için uygulanmakta, diğer tüm yöntemler korumasız bırakılmaktadır:</p> + + <example> + <Limit POST PUT DELETE><br /> + <indent> + Require valid-user<br /> + </indent> + </Limit> + </example> + + <p>Birden fazla bölümde kullanılabilecek yöntem isimleri: <code>GET</code>, + <code>POST</code>, <code>PUT</code>, <code>DELETE</code>, + <code>CONNECT</code>, <code>OPTIONS</code>, + <code>PATCH</code>, <code>PROPFIND</code>, <code>PROPPATCH</code>, + <code>MKCOL</code>, <code>COPY</code>, <code>MOVE</code>, + <code>LOCK</code> ve <code>UNLOCK</code>. <strong>Yöntem isimleri harf + büyüklüğüne duyarlıdır.</strong> <code>GET</code> yöntemi sınırlanırsa + <code>HEAD</code> istekleri de sınırlanmış olur. <code>TRACE</code> + yöntemi sınırlanamaz (bkz, <directive type="section" module="core" + >TraceEnable</directive>).</p> + + <note type="warning">Erişimi sınarlarken bir <directive + type="section">Limit</directive> bölümü yerine daima bir <directive + type="section" module="core">LimitExcept</directive> bölümünü tercih + etmelisiniz, çünkü <directive type="section" module="core" + >LimitExcept</directive> bölümü belirtilen yöntemler dışında kalanlara + erişim koruması sağlar.</note> + +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis type="section"> +<name>LimitExcept</name> +<description>İsimleri belirtilenler dışında kalan HTTP yöntemleri için +kullanılacak erişim sınırlayıcıları sarmalar.</description> +<syntax><LimitExcept <var>yöntem</var> [<var>yöntem</var>] ... > ... + </LimitExcept></syntax> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context><context>.htaccess</context> +</contextlist> +<override>All</override> + +<usage> + <p><directive type="section">LimitExcept</directive> ve + <code></LimitExcept></code> argüman olarak belirtilenler + <strong>dışında</strong> kalan HTTP yöntemleri için kullanılacak erişim + sınırlayıcıları gruplamakta kullanılır. Yani, <directive type="section" + module="core">Limit</directive> bölümünün tersine, standart olsun olmasın + bütün yöntemler için erişimi kısıtlamakta kullanılabilir. Daha ayrıntılı + bilgi edinmek için <directive module="core" type="section" + >Limit</directive> yönergesinin açıklamasına bakınız.</p> + + <p>Örnek:</p> + + <example> + <LimitExcept POST GET><br /> + <indent> + Require valid-user<br /> + </indent> + </LimitExcept> + </example> + +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>LimitInternalRecursion</name> +<description>Dahili yönlendirmelerin ve istek içi isteklerin azami sayısını +belirler.</description> +<syntax>LimitInternalRecursion <var>sayı</var> [<var>sayı</var>]</syntax> +<default>LimitInternalRecursion 10</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +</contextlist> +<compatibility>Apache 2.0.47 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility> + +<usage> + <p>Örneğin, özgün istekleri dahili olarak bir CGI betiğine yönlendiren + <directive module="mod_actions">Action</directive> yönergesi + kullanıldığında bir dahili yönlendirme oluşur. İstek içi istekler ise + bazı URI’ler için istek yapıldığında ne olacağını bulmak için Apache’nin + kullandığı bir mekanizmadır. Örneğin, <module>mod_dir</module>, + <directive module="mod_dir">DirectoryIndex</directive> yönergesinde + listelenen dosyalara bakmak için istek içi istekler kullanır.</p> + + <p><directive>LimitInternalRecursion</directive> yönergesi sunucunun dahili + yönlendirmeler ve istek içi isteklerin oluşturduğu döngülerden dolayı + çökmemesini sağlar. Böyle döngüler genellikle yanlış yapılandırma sonucu + ortaya çıkarlar.</p> + + <p>Yönerge her istek için değerlendirmeye alınacak iki farklı sınırlama + için kullanılabilir. İlk <var>sayı</var> ardarda gelebilen dahili + yönlendirmelerin azami sayısını, ikinci <var>sayı</var> ise istek içi + isteklerin ne kadar iç içe olabileceğini belirler. Tek bir + <var>sayı</var> belirtilirse iki sınırlama için de aynı değer + kullanılır.</p> + + <example><title>Örnek</title> + LimitInternalRecursion 5 + </example> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>LimitRequestBody</name> +<description>İstemci tarafından gönderilen HTTP istek gövdesinin toplam +uzunluğunu sınırlar.</description> +<syntax>LimitRequestBody <var>bayt-sayısı</var></syntax> +<default>LimitRequestBody 0</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context><context>.htaccess</context> +</contextlist> +<override>All</override> + +<usage> + <p>Bu yönerge, bir istek gövdesinde izin verilen bayt sayısını 0 (sınırsız + anlamında) ile 2147483647 (2GB) arasında sınırlamak için kullanılır.</p> + + <p><directive>LimitRequestBody</directive> yönergesi kullanıcıya yönergenin + kullanıldığı bağlam (sunucu, belli bir dizin, belli bir dosya, belli bir + yer) dahilinde bir HTTP istek iletisi gövdesinin izin verilen uzunluğu + için bir sınır belirleme imkanı verir. Eğer istemcinin isteği bu sınırı + aşarsa sunucu isteği sunmak yerine bir hata iletisi döndürecektir. Normal + bir istek ileti gövdesinin uzunluğu büyük oranda özkaynağın doğasına ve + bu özkaynak üzerinde izin verilen yöntemlere bağlıdır. CGI betikleri + genellikle ileti gövdesini form bilgisini almak için kullanır. + <code>PUT</code> yöntemi gerçeklenimleri, en azından, sunucunun o + özkaynak için kabul etmek isteyeceği herhangi bir gösterim kadar büyük + bir değer gerektirecektir.</p> + + <p>Bu yönerge, bazı hizmet reddi (DoS) saldırılarından kaçınmak için sunucu + yöneticilerine, anormal istemci istekleri üzerinde daha iyi denetim + imkanı sağlar.</p> + + <p>Eğer, örneğin, belli bir yere dosya yükleme izni verir ve buraya + yüklenebilecek dosya boyutunu 100 kB ile sınırlamak isterseniz yönergeyi + şöyle kullanabilirsiniz:</p> + + <example> + LimitRequestBody 102400 + </example> + +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>LimitRequestFields</name> +<description>İstemciden kabul edilecek HTTP isteği başlık alanlarının sayısını +sınırlar.</description> +<syntax>LimitRequestFields <var>sayı</var></syntax> +<default>LimitRequestFields 100</default> +<contextlist><context>server config</context></contextlist> + +<usage> + <p><var>sayı</var>, en küçük 0 (sınırsız anlamında), en büyük 32767 + olabilir. Öntanımlı değer bir derleme zamanı sabiti olan + <code>DEFAULT_LIMIT_REQUEST_FIELDS</code> ile belirlenir (dağıtımla gelen + değeri 100’dür).</p> + + <p><directive>LimitRequestFields</directive> yönergesi sunucu + yöneticilerine bir HTTP isteğinde izin verilen istek başlık alanlarının + sayısı üzerindeki sınırı değiştirebilme imkanı verir. Sunucu bu değerin, + normal bir istemci isteğinin içerebileceği alan sayısından daha büyük + olmasına ihtiyaç duyar. Bir istemci tarafından kullanılan istek başlık + alanlarının sayısı nadiren 20’yi geçer, fakat bu farklı istemci + gerçeklenimleri için değişiklik gösterir ve çoğunlukla kullanıcının + tarayıcısını ayrıntılı içerik müzakeresini desteklemek için nasıl + yapılandırdığıyla ilgilidir. İsteğe bağlı HTTP eklentileri çoğunlukla + istek başlık alanları kullanılarak ifade edilir.</p> + + <p>Bu yönerge, bazı hizmet reddi (DoS) saldırılarından kaçınmak için sunucu + yöneticilerine, anormal istemci istekleri üzerinde daha iyi denetim + imkanı sağlar. Eğer normal istemciler sunucudan istekte bulunurken çok + fazla başlık alanı gönderildiğine dair bir hata iletisi alırlarsa bu + değerin arttırılması gerekir.</p> + + <p>Örnek:</p> + + <example> + LimitRequestFields 50 + </example> + +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>LimitRequestFieldSize</name> +<description>İstemciden kabul edilecek HTTP isteği başlık uzunluğunu sınırlar. +</description> +<syntax>LimitRequestFieldSize <var>bayt-sayısı</var></syntax> +<default>LimitRequestFieldSize 8190</default> +<contextlist><context>server config</context></contextlist> + +<usage> + <p>Bu yönerge, HTTP istek başlığında izin verilecek bayt sayısını + belirler.</p> + + <p><directive>LimitRequestFieldSize</directive> yönergesi, sunucu + yöneticilerine HTTP istek başlık alanının azami uzunluğunu arttırıp + azaltma imkanı verir. Sunucu bu değerin, normal bir istemci isteğinin + içerebileceği herhangi bir başlık alanını tutabilecek kadar büyük + olmasını gerektirir. Normal bir istek başlık alanı uzunluğu kullanıcının + tarayıcısını ayrıntılı içerik müzakeresini desteklemek için nasıl + yapılandırdığıyla ilgilidir. SPNEGO kimlik doğrulama başlıkları 12392 + baytlık olabilir.</p> + + <p>Bu yönerge, bazı hizmet reddi (DoS) saldırılarından kaçınmak için sunucu + yöneticilerine, anormal istemci istekleri üzerinde daha iyi denetim + imkanı sağlar.</p> + + <p>Örnek:</p> + + <example> + LimitRequestFieldSize 4094 + </example> + + <note>Normal şartlar altında öntanımlı değer değiştirilmemelidir.</note> + +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>LimitRequestLine</name> +<description>İstemciden kabul edilecek HTTP istek satırının uzunluğunu sınırlar. +</description> +<syntax>LimitRequestLine <var>bayt-sayısı</var></syntax> +<default>LimitRequestLine 8190</default> +<contextlist><context>server config</context></contextlist> + +<usage> + <p>Bu yönerge, HTTP istek satırında izin verilecek bayt sayısını + belirler.</p> + + <p><directive>LimitRequestLine</directive> yönergesi, sunucu yöneticilerine + bir istemcinin HTTP istek satırının azami uzunluğunu arttırıp azaltma + imkanı verir. İstek satırının içeriği HTTP yöntemi, URI ve protokol + sürümünden oluştuğundan <directive>LimitRequestLine</directive> + yönergesi, sunucudan bir istek için kullanılan istek adresinin uzunluğunu + sınırlamış olur. Sunucu bu değerin, bir <code>GET</code> isteğinin sorgu + kısmında aktarılabilen her bilgi dahil, özkaynak isimlerinden her birini + tutabilecek kadar büyük olmasını gerektirir.</p> + + <p>Bu yönerge, bazı hizmet reddi (DoS) saldırılarından kaçınmak için sunucu + yöneticilerine, anormal istemci istekleri üzerinde daha iyi denetim + imkanı sağlar.</p> + + <p>Örnek:</p> + + <example> + LimitRequestLine 4094 + </example> + + <note>Normal şartlar altında öntanımlı değer değiştirilmemelidir.</note> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>LimitXMLRequestBody</name> +<description>Bir XML temelli istek gövdesinin uzunluğunu sınırlar.</description> +<syntax>LimitXMLRequestBody <var>bayt-sayısı</var></syntax> +<default>LimitXMLRequestBody 1000000</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context><context>.htaccess</context></contextlist> +<override>All</override> + +<usage> + <p>Bir XML temelli istek gövdesinin azami bayt sayısını belirler. Değer + olarak <code>0</code> belirtildiğinde herhangi bir boyut sınaması + yapılmaz.</p> + + <p>Örnek:</p> + + <example> + LimitXMLRequestBody 0 + </example> + +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis type="section"> +<name>Location</name> +<description>İçerdiği yönergeler sadece eşleşen URL’lere uygulanır. +</description> +<syntax><Location <var>URL-yolu</var>|<var>URL</var>> ... +</Location></syntax> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +</contextlist> + +<usage> + <p><directive type="section">Location</directive> bölüm yönergesi kapsadığı + yönergelerin etki alanını belirtilen URL’lerle sınırlar. Bu yönerge, + <directive type="section" module="core">Directory</directive> yönergesine + benzer ve <code></Location></code> yönergesi ile biten bir alt + bölüm başlatır. <directive type="section">Location</directive> bölümleri + yapılandırma dosyasında göründükleri sıraya göre, <directive + type="section" module="core">Directory</directive> bölümleri ve + <code>.htaccess</code> dosyaları okunup <directive type="section" + module="core">Files</directive> bölümleri de işlendikten sonra işleme + sokulurlar.</p> + + <p><directive type="section">Location</directive> bölümleri dosya + sisteminin tamamen dışında işlem görürler. Bunun çeşitli sonuçları olur. + En önemlisi, <directive type="section">Location</directive> + yönergelerinin dosya sistemi konumlarına erişimi denetim altına almak + için kullanılmaması gerekliliğidir. Aynı dosya sistemi konumuna farklı + URL’lerle erişmek mümkün olduğundan bu tür erişim denetimleri hile ile + atlatılabilir olacaktır.</p> + + <note><title><directive type="section">Location</directive> ne zaman + kullanılmalı</title> + + <p><directive type="section">Location</directive> yönergesini dosya sistemi + dışındaki içeriğe çeşitli yönergeler uygulamak için kullanın. Dosya + sisteminde bulunan içerik için <directive type="section" + module="core">Directory</directive> ve <directive type="section" + module="core">Files</directive> bölümlerini kullanın. Bunun istisnası, + sunucunun tamamına bir yapılandırma uygulamak için kolay bir yol olan + <code><Location /></code> kullanımıdır.</p> + </note> + + <p>Kaynağa yapılan (vekil olmayan) tüm istekler için eşleşecek URL, + <code>/yol/</code> şeklinde bir URL yolu olmalı; ne şema, ne konak ismi + ne port ne de sorgu dizgesi içermelidir. Vekil istekleri için eşleşecek + URL ise <code>şema://sunucuadı/dosya-yolu</code> şeklinde olmalı ve önek + içermelidir.</p> + + <p>URL içinde dosya kalıp karakterleri kullanılabilir. Dosya kalıp + karakterleri bulunan bir dizgede bulunan <code>?</code> karakteri + herhangi bir tek karakterle eşleşirken <code>*</code> karakteri herhangi + bir karakter dizisi ile eşleşecektir. URL yolu içindeki / karakterleri + ile hiçbir dosya kalıp karakteri eşleşmez.</p> + + <p>Ayrıca, <code>~</code> karakteri eşliğinde <glossary ref="regex">düzenli + ifadeler</glossary> de kullanılabilir. Örneğin,</p> + + <example> + <Location ~ "/(ek|hususi)/veri"> + </example> + + <p>yönergesi <code>/ek/veri</code> ve <code>/hususi/veri</code> alt + dizgeleriyle eşleşecektir. <directive type="section" + module="core">LocationMatch</directive> yönergesi <directive + type="section">Location</directive> yönergesinin düzenli ifade sürümüne + eşdeğer davranır.</p> + + <p><directive type="section">Location</directive> işlevselliği özellikle + <directive module="core">SetHandler</directive> yönergesi ile birlikte + kullanışlı olur. Örneğin, durum isteklerini etkin kılmak ama sadece + <code>mesela.dom</code>’dan gelen isteklere izin vermek için şöyle bir + uygulama yapabilirsiniz:</p> + + <example> + <Location /status><br /> + <indent> + SetHandler server-status<br /> + Order Deny,Allow<br /> + Deny from all<br /> + Allow from .mesela.dom<br /> + </indent> + </Location> + </example> + + <note><title>/ (bölü çizgisi) hakkında</title> + <p>Bölü çizgisinin URL içinde bulunduğu yere bağlı olarak özel anlamları + vardır. Dosya sistemindeki çok sayıda yanyana kullanımının tek bir bölü + çizgisi olarak ele alındığı duruma alışkın olanlar olabilir (yani, + <code>/home///foo</code> ile <code>/home/foo</code> aynıdır). URL + uzayında bunun böyle olması gerekli değildir. Eğer çok sayıda bölü + çizgisini yanyana belirtmeniz gerekiyorsa <directive type="section" + module="core">LocationMatch</directive> yönergesinde ve <directive + type="section">Location</directive> yönergesinin düzenli ifadeli + kullanımında bunu açıkça belirtmeniz gerekir.</p> + + <p>Örneğin, <code><LocationMatch ^/abc></code> yönergesi + <code>/abc</code> ile eşleşecek ama <code>//abc</code> ile + eşleşmeyecektir. <directive type="section">Location</directive> + yönergesinin düzenli ifade içermeyen kullanımındaki davranış vekil + isteklerinde kullanılana benzer ve doğrudan kaynağa yapılan (vekil + olmayan) isteklerde çok sayıda bölü çizgisi dolaylı olarak tek bir bölü + çizgisiyle eşleşecektir. Örneğin, <code><Location + /abc/def></code> belirtirseniz ve istek <code>/abc//def</code> + şeklinde olursa bu ikisi eşleşir.</p> + </note> +</usage> +<seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir arada + ele alındığının açıklaması için <a href="../sections.html"> + <Directory>, <Location> ve <Files> bölümleri nasıl + çalışır?</a> belgesine bakınız.</seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis type="section"> +<name>LocationMatch</name> +<description>İçerdiği yönergeler sadece düzenli ifadelerle eşleşen URL’lere +uygulanır.</description> +<syntax><LocationMatch + <var>düzifade</var>> ... </LocationMatch></syntax> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +</contextlist> + +<usage> + <p><directive type="section">LocationMatch</directive> yönergesi içerdiği + yönergelerin etki alanını <directive module="core" type="section" + >Location</directive> yönergesinin yaptığı gibi belirtilen URL’lerle + sınırlar. Ancak argüman olarak basit bir dizge değil bir <glossary + ref="regex">düzenli ifade</glossary> alır. Örneğin,</p> + + <example> + <LocationMatch "/(ek|hususi)/veri"> + </example> + + <p>yönergesi <code>/ek/veri</code> ve <code>/hususi/veri</code> alt + dizgeleriyle eşleşecektir.</p> +</usage> + +<seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir arada + ele alındığının açıklaması için <a href="../sections.html"> + <Directory>, <Location> ve <Files> bölümleri nasıl + çalışır?</a> belgesine bakınız.</seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>LogLevel</name> +<description>Hata günlüklerinin ayrıntı seviyesini belirler.</description> +<syntax>LogLevel <var>seviye</var></syntax> +<default>LogLevel warn</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +</contextlist> + +<usage> + <p><directive>LogLevel</directive> yönergesi hata günlüklerine kaydedilen + hata iletilerinde hangi ayrıntılara yer verileceğini belirler (<directive + module="core">ErrorLog</directive> yönergesine bakınız). En yüksek önem + derecesinden başlayarak olası <var>seviye</var> değerleri aşağıda + sıralanmıştır:</p> + + <table border="1"> + <columnspec><column width=".2"/><column width=".3"/><column width=".5"/> + </columnspec> + <tr> + <th><strong>Seviye</strong> </th> + <th><strong>Açıklama</strong> </th> + <th><strong>Örnek</strong> </th> + </tr> + + <tr> + <td><code>emerg</code> </td> + <td>Acil durumlar - sistem kullanışsız.</td> + <td>"Child cannot open lock file. Exiting"<br />(Alt süreç kilit + dosyasını açamıyor. Çıkılıyor)</td> + </tr> + + <tr> + <td><code>alert</code> </td> + <td>Ne yapılacaksa beklemeden yapılmalı.</td> + <td>"getpwuid: couldn't determine user name from uid"<br />(getpwuid: + Kullanıcı ismi numarasından saptanamadı)</td> + </tr> + + <tr> + <td><code>crit</code> </td> + <td>Kriz durumları.</td> + <td>"socket: Failed to get a socket, exiting child"<br />(socket: bir + soket alınamadı, alt süreç çıkıyor)</td> + </tr> + + <tr> + <td><code>error</code> </td> + <td>Hata durumları.</td> + <td>"Premature end of script headers"<br />(Betik başlıkları + beklenmedik şekilde bitti)</td> + </tr> + + <tr> + <td><code>warn</code> </td> + <td>Uyarı durumları.</td> + <td>"child process 1234 did not exit, sending another + SIGHUP"<br />(1234 alt süreci çıkmadı, başka bir SIGHUP + gönderiliyor)</td> + </tr> + + <tr> + <td><code>notice</code> </td> + <td>Normal fakat önemli durum.</td> + <td>"httpd: caught SIGBUS, attempting to dump core in + ..."<br />(httpd: SIGBUS alındı, core dökümlenmeye çalışılıyor: + ...)</td> + </tr> + + <tr> + <td><code>info</code> </td> + <td>Bilgilendirme.</td> + <td>"Server seems busy, (you may need to increase + StartServers, or Min/MaxSpareServers)..."<br />(Sunucu meşgul + görünüyor, (StartServers veya Min/MaxSpareServers değerlerini + arttırmanız gerekebilir)...)</td> + </tr> + + <tr> + <td><code>debug</code> </td> + <td>Hata ayıklama seviyesi iletileri</td> + <td>"Opening config file ..."<br />(... yapılandırma dosyası + açılıyor)</td> + </tr> + </table> + + <p>Belli bir seviye belirtildiğinde daha yüksek seviyeden iletiler de + raporlanır. Örneğin, <code>LogLevel info</code> belirtildiğinde + <code>notice</code> ve <code>warn</code> günlük seviyelerinin iletileri + ayrıca raporlanacaktır.</p> + + <p>En az <code>crit</code> seviyesinin kullanılması önerilir.</p> + + <p>Örnek:</p> + + <example> + LogLevel notice + </example> + + <note><title>Ek Bilgi</title> + <p>Günlük iletileri normal bir dosyaya yazılırken <code>notice</code> + seviyesinden iletiler engellenemez ve dolayısıyla daima raporlanırlar. + Ancak, günlük kaydı <code>syslog</code> kullanılarak yapılıyorsa bu + uygulanmaz.</p> + </note> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>MaxKeepAliveRequests</name> +<description>Bir kalıcı bağlantıda izin verilen istek sayısı</description> +<syntax>MaxKeepAliveRequests <var>sayı</var></syntax> +<default>MaxKeepAliveRequests 100</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +</contextlist> + +<usage> + <p><directive>MaxKeepAliveRequests</directive> yönergesi <directive + module="core" >KeepAlive</directive> etkinken bağlantı başına izin + verilecek istek sayısını sınırlar. Değer olarak <code>0</code> + belirtilirse istek sayısı sınırsız olur. Sunucu başarımını yüksek tutmak + için yüksekçe bir değer belirtmenizi öneririz.</p> + + <p>Örnek:</p> + + <example> + MaxKeepAliveRequests 500 + </example> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>NameVirtualHost</name> +<description>İsme dayalı sanal konaklar için IP adresi belirtir</description> +<syntax>NameVirtualHost <var>adres</var>[:<var>port</var>]</syntax> +<contextlist><context>server config</context></contextlist> + +<usage> + <p><directive>NameVirtualHost</directive> yönergesi <a href="../vhosts/" + >isme dayalı sanal konakları</a> yapılandırmak isterseniz gerekli olur. + </p> + + <p><var>adres</var> olarak bir konak ismi de belirtebilirsiniz ama daima + bir IP adresi kullanmanızı öneririz. Örnek:</p> + + <example> + NameVirtualHost 111.22.33.44 + </example> + + <p><directive>NameVirtualHost</directive> yönergesi ile sunucunun isme + dayalı sanal konaklar için istekleri hangi IP adresinden alacağı + belirtilir. Bu adres genellikle isme dayalı sanal konak isimleri + çözümlendiğinde elde edilen IP adresidir. İstekleri bir güvenlik + duvarının veya bir vekilin alıp sunucuya yönlendirdiği durumlarda ise bu + adres sunucunun istekleri aldığı fiziksel arabirimin IP adresi olmalıdır. + Çok sayıda adres üzerinde çok sayıda isme dayalı sanal konak varsa her + adresin kendi yönergeleri olmalıdır.</p> + + <note><title>Ek Bilgi</title> + <p>“Ana sunucu” ve <code>_default_</code> sunucuların bir + <directive>NameVirtualHost</directive> IP adresine yapılan bir isteği + <strong>asla</strong> sunmayacağına dikkat ediniz (bir sebeple + <directive>NameVirtualHost</directive> belirtip bu adres için herhangi + bir <directive>VirtualHost</directive> tanımlamadığınız durumlar + hariç).</p> + </note> + + <p>Seçimlik olarak, isme dayalı sanal konakların kullanması gereken port + numarasını örnekteki gibi belirtebilirsiniz:</p> + + <example> + NameVirtualHost 111.22.33.44:8080 + </example> + + <p>IPv6 adresleri belirtilirken örnekteki gibi köşeli ayraçlar arasına + alınmalıdır:</p> + + <example> + NameVirtualHost [2001:db8::a00:20ff:fea7:ccea]:8080 + </example> + + <p>İsteklerin bütün arabirimlerden alınacağını belirtmek için değer olarak + <code>*</code> belirtebilirsiniz:</p> + + <example> + NameVirtualHost * + </example> + + <note><title><directive type="section">VirtualHost</directive> yönergesinin + argümanı</title> + <p><directive type="section">VirtualHost</directive> yönergesinin + argümanının <directive>NameVirtualHost</directive> yönergesininkiyle tam + olarak eşleşmesi gerektiğine dikkat ediniz.</p> + + <example> + NameVirtualHost 1.2.3.4<br /> + <VirtualHost 1.2.3.4><br /> + # ...<br /> + </VirtualHost><br /> + </example> + </note> +</usage> + +<seealso><a href="../vhosts/">Apache Sanal Konak Belgeleri</a></seealso> + +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>Options</name> +<description>Belli bir dizinde geçerli olacak özellikleri yapılandırır. +</description> +<syntax>Options + [+|-]<var>seçenek</var> [[+|-]<var>seçenek</var>] ...</syntax> +<default>Options All</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context><context>.htaccess</context> +</contextlist> +<override>Options</override> + +<usage> + <p><directive>Options</directive> yönergesi belli bir dizinde hangi sunucu + özelliklerinin etkin olacağını (veya olmayacağını) belirler.</p> + + <p><var>seçenek</var> olarak hiçbir ek özellik etkin olmayacaksa + <code>None</code>, aksi takdirde aşağıdakilerden biri veya bir kaçı + belirtilir:</p> + + <dl> + <dt><code>All</code></dt> + <dd><code>MultiViews</code> hariç tüm seçenekler. Bu öntanımlıdır.</dd> + + <dt><code>ExecCGI</code></dt> + <dd><module>mod_cgi</module> kullanan CGI betiklerinin çalışmasına izin + verilir.</dd> + + <dt><code>FollowSymLinks</code></dt> + <dd>Sunucu bu dizindeki sembolik bağları izler. + <note> + <p>Sembolik bağlar izlense bile <directive type="section" + module="core">Directory</directive> bölümleriyle eşleşen dosya yolları + değiştirilmez.</p> + <p>Ayrıca, bu seçenek bir <directive type="section" module="core" + >Location</directive> bölümü içinde belirtildiği takdirde <strong>yok + sayılır</strong>.</p> + <p>Sembolik bağ sınamaları, atlatılabilir yarış koşullarına konu + olduğundan bu seçeneğin yokluğu bir güvenlik sınırlaması olarak + değerlendirilmemelidir.</p> + </note></dd> + + <dt><code>Includes</code></dt> + <dd><module>mod_include</module> tarafından sağlanan sunucu taraflı + içeriklere izin verilir.</dd> + + <dt><code>IncludesNOEXEC</code></dt> + <dd>Sunucu taraflı içeriklere izin verilir fakat <code>#exec cmd</code> + ve <code>#exec cgi</code> iptal edilir. Ancak, <directive + module="mod_alias">ScriptAlias</directive>’lı dizinlerdeki CGI + betikleri için <code>#include virtual</code> hala mümkün olacaktır.</dd> + + <dt><code>Indexes</code></dt> + <dd>İstenen URL bir dizin ile eşleşiyorsa ve bu dizin için bir <directive + module="mod_dir">DirectoryIndex</directive> (<code>index.html</code> + gibi) belirtilmemişse <module>mod_autoindex</module> bu dizinin + biçimlenmiş bir listesini döndürecektir.</dd> + + <dt><code>MultiViews</code></dt> + <dd><module>mod_negotiation</module> kullanılarak <a + href="../content-negotiation.html">içerik uzlaştırmalı</a> çok + görünümlü içeriğe izin verilir.</dd> + + <dt><code>SymLinksIfOwnerMatch</code></dt> + <dd>Sunucu sembolik bağları sadece sembolik bağın hedefi ile bulunduğu + dizinin sahibinin aynı kullanıcı olması halinde izleyecektir. + + <note><title>Ek Bilgi</title> <p>Bu seçenek bir <directive module="core" + type="section">Location</directive> bölümü içinde belirtildiğinde yok + sayılır.</p> + <p>Sembolik bağ sınamaları, atlatılabilir yarış koşullarına konu + olduğundan bu seçenek bir güvenlik sınırlaması olarak + değerlendirilmemelidir.</p></note> + </dd> + </dl> + + <p>Normalde, bir dizine çok sayıda <directive>Options</directive> + uygulanabilirse de, dizine en uygun olanı uygulanıp diğerleri yok + sayılır; seçenekler katıştırılmaz (bkz, <a href="../sections.html#mergin" + >Bölümler Nasıl Katıştırılır?</a>). Bununla birlikte, önüne bir + <code>+</code> veya <code>-</code> simgesi konmuş seçenekler varsa, o + seçenekler katıştırılır. Önüne <code>+</code> konmuş seçenekler + mevcutlara eklenirken <code>-</code> konmuş seçenekler silinir.</p> + + <note type="warning"><title>Uyarı</title> + <p><code>+</code> veya <code>-</code> imli seçenekler içeren + <directive>Options</directive> ile imsiz seçenekler içerenlerin karışık + olarak kullanılması beklenmedik sonuçlara yol açması sebebiyle aslında + geçersiz bir sözdizimidir.</p> + </note> + + <p>Örneğin, <code>+</code> ve <code>-</code> imleri olmaksızın,</p> + + <example> + <Directory /web/docs><br /> + <indent> + Options Indexes FollowSymLinks<br /> + </indent> + </Directory><br /> + <br /> + <Directory /web/docs/spec><br /> + <indent> + Options Includes<br /> + </indent> + </Directory> + </example> + + <p>yapılandırmasıyla <code>/web/docs/spec</code> dizininde sadece + <code>Includes</code> seçeneği etkin olacaktır. Bununla birlikte, ikinci + <directive>Options</directive> yönergesinde <code>+</code> ve + <code>-</code> imleri kullanılırsa,</p> + + <example> + <Directory /web/docs><br /> + <indent> + Options Indexes FollowSymLinks<br /> + </indent> + </Directory><br /> + <br /> + <Directory /web/docs/spec><br /> + <indent> + Options +Includes -Indexes<br /> + </indent> + </Directory> + </example> + + <p>yapılandırmasıyla <code>/web/docs/spec</code> dizininde + <code>FollowSymLinks</code> ve <code>Includes</code> seçenekleri etkin + olacaktır.</p> + + <note><title>Ek Bilgi</title> + <p><code>-IncludesNOEXEC</code> veya <code>-Includes</code> kullanımı, + önceki ayarların ne olduğuna bakılmaksızın sunucu taraflı içeriğin + tamamen iptaline sebep olur.</p> + </note> + + <p>Herhangi bir başka değer belirtilmedikçe <code>All</code> + öntanımlıdır.</p> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>RLimitCPU</name> +<description>Apache alt süreçleri tarafından çalıştırılan süreçlerin işlemci +tüketimine sınırlama getirir.</description> +<syntax>RLimitCPU <var>saniye</var>|max [<var>saniye</var>|max]</syntax> +<default>Bir değer belirtilmemiştir; işletim sistemi öntanımlıları kullanılır +</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context><context>.htaccess</context></contextlist> +<override>All</override> + +<usage> + <p>1 veya 2 değer alır. İlk değer bütün süreçler için sanal özkaynak + sınırını, ikinci değer ise kesin özkaynak sınırını belirler. İki değer de + birer sayı olabileceği gibi bu sınırın işletim sistemi yapılandırmasında + izin verilen üst sınıra ayarlanacağını belirtmek üzere <code>max</code> + olabilir. Kesin özkaynak sınırını yükseltmek için sunucunun + <code>root</code> olarak veya sistem açılışı sırasında çalıştırılması + gerekir.</p> + + <p>Bu sınırlar Apache’nin kendi alt süreçlerine değil, isteklere yanıt + verirken Apache alt süreçlerinin çatalladıkları süreçlere uygulanır. + Bunlar CGI betikleri ve SSI çalıştırma komutları olabilir fakat borulu + günlük kaydı gibi ana Apache süreci tarafından çatallanmış süreçler + olmazlar.</p> + + <p>İşlemci özkaynak sınırları saniye cinsinden ifade edilir.</p> +</usage> +<seealso><directive module="core">RLimitMEM</directive></seealso> +<seealso><directive module="core">RLimitNPROC</directive></seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>RLimitMEM</name> +<description>Apache alt süreçleri tarafından çalıştırılan süreçlerin bellek +tüketimine sınırlama getirir.</description> +<syntax>RLimitMEM <var>bayt-sayısı</var>|max [<var>bayt-sayısı</var>|max] +</syntax> +<default>Bir değer belirtilmemiştir; işletim sistemi öntanımlıları kullanılır +</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context><context>.htaccess</context></contextlist> +<override>All</override> + +<usage> + <p>1 veya 2 değer alır. İlk değer bütün süreçler için sanal özkaynak + sınırını, ikinci değer ise kesin özkaynak sınırını belirler. İki değer de + birer sayı olabileceği gibi bu sınırın işletim sistemi yapılandırmasında + izin verilen üst sınıra ayarlanacağını belirtmek üzere <code>max</code> + olabilir. Kesin özkaynak sınırını yükseltmek için sunucunun + <code>root</code> olarak veya sistem açılışı sırasında çalıştırılması + gerekir.</p> + + <p>Bu sınırlar Apache’nin kendi alt süreçlerine değil, isteklere yanıt + verirken Apache alt süreçlerinin çatalladıkları süreçlere uygulanır. + Bunlar CGI betikleri ve SSI çalıştırma komutları olabilir fakat borulu + günlük kaydı gibi ana Apache süreci tarafından çatallanmış süreçler + olmazlar.</p> + + <p>Bellek özkaynak sınırları süreç başına bayt sayısı olarak ifade edilir. + </p> +</usage> +<seealso><directive module="core">RLimitCPU</directive></seealso> +<seealso><directive module="core">RLimitNPROC</directive></seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>RLimitNPROC</name> +<description>Apache alt süreçleri tarafından çalıştırılabilecek süreç sayısına +sınırlama getirir.</description> +<syntax>RLimitNPROC <var>sayı</var>|max [<var>sayı</var>|max]</syntax> +<default>Bir değer belirtilmemiştir; işletim sistemi öntanımlıları kullanılır +</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context><context>.htaccess</context></contextlist> +<override>All</override> + +<usage> + <p>1 veya 2 değer alır. İlk değer bütün süreçler için sanal özkaynak + sınırını, ikinci değer ise kesin özkaynak sınırını belirler. İki değer de + birer sayı olabileceği gibi bu sınırın işletim sistemi yapılandırmasında + izin verilen üst sınıra ayarlanacağını belirtmek üzere <code>max</code> + olabilir. Kesin özkaynak sınırını yükseltmek için sunucunun + <code>root</code> olarak veya sistem açılışı sırasında çalıştırılması + gerekir.</p> + + <p>Bu sınırlar Apache’nin kendi alt süreçlerine değil, isteklere yanıt + verirken Apache alt süreçlerinin çatalladıkları süreçlere uygulanır. + Bunlar CGI betikleri ve SSI çalıştırma komutları olabilir fakat borulu + günlük kaydı gibi ana Apache süreci tarafından çatallanmış süreçler + olmazlar.</p> + + <p>Süreç sayısı sınırı kullanıcı başına süreç sayısına sınırlama getirir. + </p> + + <note><title>Ek Bilgi</title> + <p>CGI süreçleri sunucu kullanıcı kimliğinden farklı bir kullanıcı + kimliği altında çalışmıyorsa bu yönerge sunucunun kendi oluşturduğu + süreç sayısını sınırlayacaktır. Bunun kanıtı <code>error_log</code>’da + iletilerin çatallanamamasıdır.</p> + </note> +</usage> +<seealso><directive module="core">RLimitMEM</directive></seealso> +<seealso><directive module="core">RLimitCPU</directive></seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>ScriptInterpreterSource</name> +<description>CGI betikleri için yorumlayıcı belirleme tekniği</description> +<syntax>ScriptInterpreterSource Registry|Registry-Strict|Script</syntax> +<default>ScriptInterpreterSource Script</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context><context>.htaccess</context></contextlist> +<override>FileInfo</override> +<compatibility>Sadece Win32 için; <code>Registry-Strict</code> seçeneği Apache +2.0 ve sonrası için geçerlidir.</compatibility> + +<usage> + <p>Bu yönerge Apache’nin CGI betiklerini çalıştıracak yorumlayıcıyı nasıl + tespit edeceğini belirler. <code>Script</code> öntanımlı olup Apache’nin + yorumlayıcı olarak betiğin diyezli ünlem satırında (<code>#!</code> ile + başlayan ilk satır) belirtilen yorumlayıcıyı kullanacağını belirtir. + Win32 sistemlerinde bu satır genellikle şöyledir:</p> + + <example> + #!C:/Perl/bin/perl.exe + </example> + + <p><code>perl</code> yorumlayıcının yeri <code>PATH</code> değişkeninde + kayıtlı ise şöyle de olabilir:</p> + + <example> + #!perl + </example> + + <p><code>ScriptInterpreterSource Registry</code> değeri ise betik dosyası + uzantısının (<code>.pl</code> gibi) Windows Sicili içindeki + <code>HKEY_CLASSES_ROOT</code> ağacında arama yapmak için bir arama + anahtarı olarak kullanılmasını sağlar. Betik dosyasını çalıştırmak için + tanımlanmış komutu bulmak için <code>Shell\ExecCGI\Command</code> yoluna, + orada yoksa <code>Shell\Open\Command</code> yoluna bakılır. İkisi de + yoksa son çare olarak <code>Script</code> seçeneğinin davranışına + dönülür.</p> + + <note type="warning"><title>Güvenlik</title> + <p><directive module="mod_alias">ScriptAlias</directive>’lı dizinlerde + Apache bulduğu <strong>her</strong> dosyayı çalıştırmayı deneyeceğinden + <code>ScriptInterpreterSource Registry</code> yapılandırmasını + kullanırken dikkatli olun. <code>Registry</code> seçeneği genellikle + çalıştırılmayacak dosyalar için istenmeyen program çağrılarına sebep + olabilir. Örneğin, çoğu Windows sisteminde <code>.htm</code> dosyaları + için ön tanımlı "open" komutu Microsoft Internet Explorer’ın + çalıştırılmasına sebep olur; bu bakımdan, betik dizininde bulunan bir + <code>.htm</code> dosyası için yapılan bir HTTP isteği tarayıcının sunucu + artalanında çalıştırılmasına sebep olacaktır. Bu, sistemi bir kaç dakika + içinde çökertmek için iyi bir yoldur.</p> + </note> + + <p><code>Registry-Strict</code> seçeneği Apache 2.0’da yeni olup + <code>Registry</code> seçeneğinin yaptığını + <code>Shell\ExecCGI\Command</code> yolu için yapar. <code>ExecCGI</code> + sistem tarafından bilinen bir anahtar olmadığından Windows Siciline elle + kaydedilmesi gerekir ve dolayısıyla sisteminiz üzerinde istenmeyen + program çağrılarına sebep olmaz.</p> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>ServerAdmin</name> +<description>Sunucunun hata iletilerinde istemciye göstereceği eposta adresi +</description> +<syntax>ServerAdmin <var>eposta-adresi</var>|<var>URL</var></syntax> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +</contextlist> + +<usage> + <p><directive>ServerAdmin</directive> yönergesi, sunucunun bir hata + durumunda istemciye döndüreceği hata iletilerinde içereceği iletişim + adresini belirtmek için kullanılır. Eğer <code>httpd</code> sağlanan + değerin bir URL olmadığını saptarsa değerin bir eposta adresi olduğuna + hükmeder ve önüne <code>mailto:</code> getirerek onu bir hiper bağ hedefi + olarak kullanır. Çoğu CGI betiği bir eposta adresi belirtildiği kabulünü + yaptığından değer olarak bir URL değil bir eposta adresi belirtmeniz + önerilir. Eğer bir URL belirtecekseniz hedef sizin denetiminizde olan + başka bir sunucuda bulunmalıdır, yoksa kullanıcılar hata durumunda bu + adrese erişemeyebilirler.</p> + + <p>Kullanıcıların sunucu hakkında konuşurken isminizden bahsetmemeleri için + burada belirtilecek adresin sırf bu işe adanmış bir adres olması daha + iyidir. Örnek:</p> + + <example> + ServerAdmin www-admin@falan.filan.dom + </example> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>ServerAlias</name> +<description>İstekleri isme dayalı sanal konaklarla eşleştirilirken +kullanılacak konak adları için başka isimler belirtebilmeyi sağlar. +</description> +<syntax>ServerAlias <var>konakadı</var> [<var>konakadı</var>] ...</syntax> +<contextlist><context>virtual host</context></contextlist> + +<usage> + <p><directive>ServerAlias</directive> yönergesi, istekleri <a + href="../vhosts/name-based.html">isme dayalı sanal konaklarla</a> + eşleştirilirken kullanılacak konak adları için başka isimler + belirtebilmeyi sağlar. <directive>ServerAlias</directive> dosya adı kalıp + karakterleri içerebilir.</p> + + <example> + <VirtualHost *><br /> + ServerName sunucu.mesela.dom<br /> + ServerAlias sunucu sunucu2.mesela.dom sunucu2<br /> + # ...<br /> + </VirtualHost> + </example> +</usage> +<seealso><a href="../vhosts/">Apache Sanal Konak Belgeleri</a></seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>ServerName</name> +<description>Sunucunun özdeşleşeceği konak ismi ve port.</description> +<syntax>ServerName [<var>şema</var>://]<var>tam-nitelenmiş-alan-adı</var>[:<var>port</var>] +</syntax> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +</contextlist> +<compatibility>Bu yönerge 2.0 sürümünden itibaren 1.3 sürümündeki +<directive>Port</directive> yönergesinin işlevselliğini de +üstlenmiştir.</compatibility> + +<usage> + <p><directive>ServerName</directive> yönergesi, sunucunun kendini + betimlemekte kullanacağı şema, konak adı ve port değerlerini belirler. + Bu, yönlendirme URL’leri oluşturulurken kullanılır. Örneğin, HTTP + sunucusunun barındırıldığı makinenin ismi <code>falan.filan.dom</code> + olduğu halde makinenin bir de <code>www.filan.dom</code> diye bir de DNS + rumuzu varsa ve HTTP sunucunuzun bu rumuzla kendini özdeşleştirmesini + isterseniz bunu şöyle belirtebilirsiniz:</p> + + <example> + ServerName www.filan.dom:80 + </example> + + <p>Bir <directive>ServerName</directive> ataması yapılmamışsa sunucu IP + adresine atanmış sunucu ismi için bir ters DNS sorgusu yapacaktır. + <directive>ServerName</directive> yönergesinde bir port belirtilmediği + takdirde sunucu, isteğin geldiği portu kullanacaktır. Öngörülebilirlik ve + güvenilirlik açısından en iyisi <directive>ServerName</directive> + yönergesini kullanarak açıkça bir konak ismi ve port belirtmektir.</p> + + <p><a href="../vhosts/name-based.html">İsme dayalı sanal konaklar</a> + kullanıyorsanız, <directive type="section" module="core" + >VirtualHost</directive> bölümü içindeki + <directive>ServerName</directive> yönergesi, isteğin <code>Host:</code> + başlığında bu sanal konakla eşleşecek konak ismini belirler.</p> + + + <p>Bazen sunucu, bir ters vekil, yük dengeleyici veya SSL yük aktarım + uygulaması gibi bir aygıtın arkasında çalışır. Böyle durumlarda sunucunun + kendine yönelik URL’leri doğru üretebildiğinden emin olmak için + <directive>ServerName</directive> yönergesinde istemcinin bağlanacağı + <code>https://</code> şeması ve port numarası belirtilir.</p> + + <p>Sunucunun kendine yönelik URL’lerin belirtilen portu içerip içermediğini + veya istemcinin yaptığı istekte belirtilen port numarasının verilip + verilmediğinin saptamasını sağlayan (örneğin, <module>mod_dir</module> + modülü tarafından) ayarlar için <directive + module="core">UseCanonicalName</directive> ve + <directive module="core">UseCanonicalPhysicalPort</directive> + yönergelerinin açıklamalarına bakınız.</p> + +</usage> + +<seealso><a href="../dns-caveats.html">DNS ile ilgili konular ve Apache</a> +</seealso> +<seealso><a href="../vhosts/">Apache Sanal Konak Belgeleri</a></seealso> +<seealso><directive module="core">UseCanonicalName</directive></seealso> +<seealso><directive module="core">UseCanonicalPhysicalPort</directive></seealso> +<seealso><directive module="core">NameVirtualHost</directive></seealso> +<seealso><directive module="core">ServerAlias</directive></seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>ServerPath</name> +<description>Uyumsuz bir tarayıcı tarafından erişilmesi için bir isme dayalı sanal konak için meşru URL yolu</description> +<syntax>ServerPath <var>URL-yolu</var></syntax> +<contextlist><context>virtual host</context></contextlist> + +<usage> + <p><directive>ServerPath</directive> yönergesi <a href="../vhosts/">isme + dayalı sanal konaklar</a>da kullanmak için konağa meşru bir URL yolu + belirler.</p> +</usage> +<seealso><a href="../vhosts/">Apache Sanal Konak Belgeleri</a></seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>ServerRoot</name> +<description>Sunucu yapılandırması için kök dizin</description> +<syntax>ServerRoot <var>dizin-yolu</var></syntax> +<default>ServerRoot /usr/local/apache</default> +<contextlist><context>server config</context></contextlist> + +<usage> + <p><directive>ServerRoot</directive> yönergesi sunucu yapılandırmasını + içeren dizinin yerini belirtir. Genellikle <code>conf/</code> ve + <code>logs/</code> gibi alt dizinler içerir. <directive + module="core">Include</directive>, <directive + module="mod_so">LoadModule</directive> gibi diğer yapılandırma + yönergelerindeki göreli yollar bu dizine göre ele alınır.</p> + + <example><title>Örnek</title> + ServerRoot /home/httpd + </example> + +</usage> +<seealso><a href="../invoking.html"><code>httpd</code> için <code>-d</code> seçeneği</a></seealso> +<seealso><directive>ServerRoot</directive> dizininin erişim izinlerinin nasıl + ayarlanması gerektiğini öğrenmek için <a + href="../misc/security_tips.html#serverroot">güvenlik ipuçları</a></seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>ServerSignature</name> +<description>Sunucu tarafından üretilen belgelerin dipnotunu ayarlar. +</description> +<syntax>ServerSignature On|Off|EMail</syntax> +<default>ServerSignature Off</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context><context>.htaccess</context> +</contextlist> +<override>All</override> + +<usage> + <p><directive>ServerSignature</directive> yönergesi, sunucu tarafından + üretilen belgelerin (hata iletileri, <module>mod_proxy</module> ftp dizin + listeleri, <module>mod_info</module> çıktısı, vs.) altındaki dipnot + satırını yapılandırabilmenizi sağlar. Böyle bir dipnot satırın + istenmesinin sebebi vekil zincirlerinde istemciye dönen hata iletisinin + aslında hangi sunucu tarafından üretildiğini kullanıcıya bildirmektir.</p> + + <p><code>Off</code> değeri öntanımlı değer olup dipnot satırının + gösterilmemesini sağlar (Apache-1.2 ve öncesi ile uyumluluk). + <code>On</code> değeri, sunucu sürüm numarası ve hizmeti sunan sanal + konağın isminden (<directive module="core">ServerName</directive>) oluşan + bir dipnot satırı oluşturulmasını sağlar; <code>EMail</code> değeri bu + ikisine ek olarak satıra <directive module="core">ServerAdmin</directive> + ile belirtilen adres için bir "mailto:" bağı ekler.</p> + + <p>2.0.44 sürümünden beri sunucu sürüm numarasının ayrıntıları <directive + module="core">ServerTokens</directive> yönergesi ile belirlenmektedir.</p> +</usage> +<seealso><directive module="core">ServerTokens</directive></seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>ServerTokens</name> +<description><code>Server</code> HTTP yanıt başlığını yapılandırır. +</description> +<syntax>ServerTokens Major|Minor|Min[imal]|Prod[uctOnly]|OS|Full</syntax> +<default>ServerTokens Full</default> +<contextlist><context>server config</context></contextlist> + +<usage> + <p>Bu yönerge <code>Server</code> HTTP yanıt başlığı alanında istemcilere + sunucunun işletim sistemi, sunucuyla derlenmiş modüller, vs. hakkında + bilgi verilip verilmeyeceğini belirler.</p> + + <dl> + <dt><code>ServerTokens Prod[uctOnly]</code></dt> + + <dd>Sunucu şunu gönderir (<em>örnek</em>): <code>Server: + Apache</code></dd> + + <dt><code>ServerTokens Major</code></dt> + + <dd>Sunucu şunu gönderir (<em>örnek</em>): <code>Server: + Apache/2</code></dd> + + <dt><code>ServerTokens Minor</code></dt> + + <dd>Sunucu şunu gönderir (<em>örnek</em>): <code>Server: + Apache/2.0</code></dd> + + <dt><code>ServerTokens Min[imal]</code></dt> + + <dd>Sunucu şunu gönderir (<em>örnek</em>): <code>Server: + Apache/2.0.41</code></dd> + + <dt><code>ServerTokens OS</code></dt> + + <dd>Sunucu şunu gönderir (<em>örnek</em>): <code>Server: Apache/2.0.41 + (Unix)</code></dd> + + <dt><code>ServerTokens Full</code> (ya da belirtilmezse)</dt> + + <dd>Sunucu şunu gönderir (<em>örnek</em>): <code>Server: Apache/2.0.41 + (Unix) PHP/4.2.2 MyMod/1.2</code></dd> + </dl> + + <p>Bu ayarlama sunucunun tamamını etkiler ve her sanal konak için + farklılaştırılamaz.</p> + + <p>2.0.44 sürümünden itibaren bu yönerge <directive + module="core">ServerSignature</directive> yönergesi tarafından sunulan + bilgiyi de etkilemektedir.</p> +</usage> +<seealso><directive module="core">ServerSignature</directive></seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>SetHandler</name> +<description>Eşleşen tüm dosyaların belli bir eylemci tarafından işlenmesine +sebep olur.</description> +<syntax>SetHandler <var>eylemci-ismi</var>|None</syntax> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context><context>.htaccess</context> +</contextlist> +<override>FileInfo</override> +<compatibility>Apache 2.0’da core modülüne taşındı.</compatibility> + +<usage> + <p>Bir <code>.htaccess</code> dosyasına veya bir <directive type="section" + module="core">Directory</directive> ya da <directive type="section" + module="core">Location</directive> bölümüne yerleştirildiğinde, eşleşen + tüm dosyaların, ismi <var>eylemci-ismi</var> ile belirtilen <a + href="../handler.html">eylemci</a> tarafından çözümlenmesine sebep olur. + Örneğin, bir dizin içindeki bütün dosyaların, uzantılarına bakılmaksızın + birer imagemap kural dosyası olarak çözümlenmesini istersiniz, bu dizin + içindeki bir <code>.htaccess</code> dosyasına şöyle bir satır + koyabilirsiniz:</p> + + <example> + SetHandler imap-file + </example> + + <p>Başka bir örnek: <code>http://localhost/status</code> gibi bir istek + yapıldığında sunucunun bir durum bilgisi göstermesi için + <code>httpd.conf</code> dosyasına şöyle bir satır koyabilirsiniz:</p> + + <example> + <Location /status><br /> + <indent> + SetHandler server-status<br /> + </indent> + </Location> + </example> + + <p>Evvelce tanımlanmış bir <directive>SetHandler</directive> yönergesini + <code>None</code> değeriyle geçersiz hale getirebilirsiniz.</p> + + <p><strong>Bilginize:</strong><directive>SetHandler</directive> yönergesi, + öntanımlı eylemcileri geçersiz kıldığından, index dosyaları ve dizinleri + belirtmek için URL’nin sonuna / getirmek şeklindeki normal davranış + baskılanır.</p> +</usage> + +<seealso><directive module="mod_mime">AddHandler</directive></seealso> + +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>SetInputFilter</name> +<description>POST girdilerini ve istemci isteklerini işleyecek süzgeçleri +belirler.</description> +<syntax>SetInputFilter <var>süzgeç</var>[;<var>süzgeç</var>...]</syntax> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context><context>.htaccess</context> +</contextlist> +<override>FileInfo</override> + +<usage> + <p><directive>SetInputFilter</directive> yönergesi, istemci isteklerini + ve sunucu tarafından alındığı takdirde POST girdisini işleyecek süzgeç + veya süzgeçleri belirler. Bu, diğer <directive module="mod_mime" + >AddInputFilter</directive> yönergeleri dahil evvelce tanımlanmış + süzgeçlere eklenir.</p> + + <p>Birden fazla süzgeç belirtilmek istenirse birbirlerinden noktalı + virgüllerle ayrılmalı ve çıktıyı işleyecekleri sıraya uygun olarak + sıralanmalıdırlar.</p> +</usage> +<seealso><a href="../filter.html">Süzgeçler</a> belgesi</seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>SetOutputFilter</name> +<description>Sunucunun yanıtlarını işleyecek süzgeçleri belirler.</description> +<syntax>SetOutputFilter <var>süzgeç</var>[;<var>süzgeç</var>...]</syntax> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context><context>.htaccess</context> +</contextlist> +<override>FileInfo</override> + +<usage> + <p><directive>SetOutputFilter</directive> yönergesi, istemciye + gönderilmeden önce sunucunun yanıtlarını işleyecek süzgeçleri belirler. + Bu, diğer <directive module="mod_mime">AddOutputFilter</directive> + yönergeleri dahil evvelce tanımlanmış süzgeçlere eklenir.</p> + + <p>Örneğin, aşağıdaki yapılandırma ile <code>/www/data/</code> dizinindeki + bütün dosyalar sunucu taraflı içerik kapsamında ele alınacaktır.</p> + + <example> + <Directory /www/data/><br /> + <indent> + SetOutputFilter INCLUDES<br /> + </indent> + </Directory> + </example> + + <p>Birden fazla süzgeç belirtilmek istenirse birbirlerinden noktalı + virgüllerle ayrılmalı ve çıktıyı işleyecekleri sıraya uygun olarak + sıralanmalıdırlar.</p> +</usage> +<seealso><a href="../filter.html">Süzgeçler</a> belgesi</seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>TimeOut</name> +<description>Bir istek için başarısız olmadan önce belirli olayların +gerçekleşmesi için sunucunun geçmesini bekleyeceği süre.</description> +<syntax>TimeOut <var>saniye</var></syntax> +<default>TimeOut 300</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +</contextlist> + +<usage> + <p><directive>TimeOut</directive> yönergesi Apache’nin aşağıdaki durumlarda + G/Ç için bekleyeceği süreyi belirler:</p> + + <ol> + <li>Veriyi istemciden okurken, okuma tamponu boş olduğu takdirde bir TCP + paketinin gelmesini bekleyeceği süre.</li> + + <li>Veriyi istemciye yazarken, gönderme tamponu dolu olduğu takdirde bir + paket alındısı için beklenecek süre.</li> + + <li><module>mod_cgi</module> modülünde, bir CGI betiğinden çıktı için + beklenecek süre.</li> + + <li><module>mod_ext_filter</module> modülünde, bir süzme işleminden çıktı + almak için beklenecek süre.</li> + + <li><module>mod_proxy</module> modülünde, <directive + module="mod_proxy">ProxyTimeout</directive> yönergesi + yapılandırılmamışsa öntanımlı zaman aşımı değeri.</li> + </ol> + +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>TraceEnable</name> +<description><code>TRACE</code> isteklerinde davranış şeklini belirler +</description> +<syntax>TraceEnable <var>[on|off|extended]</var></syntax> +<default>TraceEnable on</default> +<contextlist><context>server config</context></contextlist> +<compatibility>Apache 1.3.34, 2.0.55 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility> + +<usage> + <p>Bu yönerge çekirdek ve vekil (<module>mod_proxy</module>) sunucuların + her ikisi için öntanımlı <code>TRACE</code> davranışını değiştirir. + Öntanımlı olan <code>TraceEnable on</code> ile RFC 2616’dan kaynaklanan + ve isteğe herhangi bir istek gövdesinin eşlik etmesine izin vermeyen + <code>TRACE</code> isteklerine izin verilir. <code>TraceEnable off</code> + ile çekirdek ve vekil (<module>mod_proxy</module>) sunucuların her ikisi + de <code>TRACE</code> isteklerine yanıt olarak bir <code>405</code> + (Yönteme izin verilmiyor) hatası döndürür.</p> + + <p><code>TraceEnable extended</code> ile sadece sınama ve tanı koyma + amaçlarına yönelik olarak istek gövdelerine izin verilir. Asıl sunucu + istek gövdesini 64k ile sınırlar (<code>Transfer-Encoding: chunked</code> + kullanılmışsa bölüm başlıkları için 8k daha). Asıl sunucu yanıt + gövdesinde tüm başlıkları ve bölüm başlıklarının tamamını yansıtacaktır. + Vekil sunucuda ise istek gövdesi için 64k’lık sınır yoktur.</p> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>UseCanonicalName</name> +<description>Sunucunun kendi adını ve portunu nasıl belirleyeceğini ayarlar +</description> +<syntax>UseCanonicalName On|Off|DNS</syntax> +<default>UseCanonicalName Off</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context></contextlist> + +<usage> + <p>Apache‘nin çoğu durumda özüne yönelik URL‘ler (isteğin tekrar aynı + sunucuya yapıldığı bir URL türü) oluşturması gerekir. + <code>UseCanonicalName On</code> ile Apache, sunucu için meşru ismi ve + portu oluşturmak için <directive module="core">ServerName</directive> + yönergesinde belirtilen ismi ve portu kullanır. Bu isim CGI'lerde + <code>SERVER_NAME</code> ve <code>SERVER_PORT</code> değerlerinde ve tüm + özüne yönelik URL’lerde kullanılır.</p> + + <p><code>UseCanonicalName Off</code> ile Apache, özüne yönelik URL’leri + varsa istemci tarafından sağlanan konak ismini ve portu kullanarak + oluşturur; bunlar istemci tarafından sağlanmamışsa yukarıda tanımlanan + işleme başvurulur. Bu değerler, <a href="../vhosts/name-based.html">isme + dayalı sanal konakları</a> gerçekleştirirken kullanılan değerlerle aynı + olup aynı istemcilerle kullanılabilir. <code>SERVER_NAME</code> ve + <code>SERVER_PORT</code> CGI değişkenleri de istemci tarafından sağlanan + isim ve portla oluşturulur.</p> + + <p>Bir örnek olarak, iç ağdaki istemcilerin sunucuya <code>www</code> gibi + bir kısa isim kullanarak bağlandığı durumu ele alırsak daha yararlı olur. + Kullanıcılar bir kısa isim ve bir dizin isminden oluşan ve <em>bir / ile + sonlandırılmamış</em> <code>http://www/splat</code> şeklinde bir istek + yaparlarsa, Apache onları <code>http://www.mesela.dom/splat/</code> + adresine yönlendirecektir. Eğer kimlik doğrulama da etkinse bu + kullanıcının iki defa kimlik doğrulamasına sokulmasına sebep olacaktır + (bir kere <code>www</code> için bir kere de <code>www.mesela.dom</code> + için; daha ayrıntılı bilgi için <a + href="http://httpd.apache.org/docs/misc/FAQ.html#prompted-twice">SSS</a>’y + e bakınız). Fakat <directive>UseCanonicalName Off</directive> olsaydı + Apache isteği <code>http://www/splat/</code> adresine yönlendirecekti.</p> + + <p><code>UseCanonicalName DNS</code> diye üçüncü bir seçenek daha vardır ve + istek yaparken <code>Host:</code> başlığını kullanmayan eski istemcileri + desteklemek amacıyla IP’ye dayalı sanal konaklarla kullanmak için + tasarlanmıştır. Bu seçenek etkin olduğunda Apache, istemciyi özüne + yönelik URL’lerle doğru yere bağlamak için sunucu IP adresi üzerinde bir + ters DNS sorgusu yapar.</p> + + <note type="warning"><title>Uyarı</title> + <p>Eğer CGI’ler <code>SERVER_NAME</code> değerleri için önkabuller + yapıyorlarsa bu seçenek işlerinin bozulmasına yol açabilir. Aslında + istemciler konak ismi olarak istedikleri değeri vermekte özgürdürler. + Fakat eğer CGI, özüne yönelik URL’leri oluştururken sadece + <code>SERVER_NAME</code> değerini kullanıyorsa bu istendiği gibi + çalışacaktır.</p> + </note> +</usage> +<seealso><directive module="core">UseCanonicalPhysicalPort</directive></seealso> +<seealso><directive module="core">ServerName</directive></seealso> +<seealso><directive module="mpm_common">Listen</directive></seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>UseCanonicalPhysicalPort</name> +<description>Sunucunun kendi adını ve portunu nasıl belirleyeceğini ayarlar +</description> +<syntax>UseCanonicalPhysicalPort On|Off</syntax> +<default>UseCanonicalPhysicalPort Off</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +<context>directory</context></contextlist> + +<usage> + <p>Apache‘nin çoğu durumda özüne yönelik URL‘ler (isteğin tekrar aynı + sunucuya yapıldığı bir URL türü) oluşturması gerekir. Apache <directive + module="core">UseCanonicalName</directive> yönergesine bağlı olarak + sunucu için meşru portu oluştururken <code>UseCanonicalPhysicalPort + On</code> ile olası port olarak istek tarafından kullanılmakta olan + fiziksel portu kullanacaktır. <code>UseCanonicalPhysicalPort Off</code> + olduğunda ise geçerli bir port numarası oluşturmak için asıl fiziksel + port yerine yapılandırma bilgisi kullanılır.</p> + + <note><title>Ek Bilgi</title> + <p>Fiziksel port kullanımı etkin olduğunda işlemler şu sırayla + yürütülür:<br /><br /> + <code>UseCanonicalName On</code></p> + <ul> + <li><code>Servername</code> yönergesinde belirtilen port</li> + <li>Fiziksel port</li> + <li>Öntanımlı port</li> + </ul> + <code>UseCanonicalName Off | DNS</code> + <ul> + <li><code>Host:</code> başlığından çözümlenen port</li> + <li>Fiziksel port</li> + <li><code>Servername</code> yönergesinde belirtilen port</li> + <li>Öntanımlı port</li> + </ul> + + <p><code>UseCanonicalPhysicalPort Off</code> olduğunda işlem sırasında + fiziksel port adımları atlanır.</p> + </note> + +</usage> +<seealso><directive module="core">UseCanonicalName</directive></seealso> +<seealso><directive module="core">ServerName</directive></seealso> +<seealso><directive module="mpm_common">Listen</directive></seealso> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis type="section"> +<name>VirtualHost</name> +<description>Sadece belli bir konak ismine ve porta uygulanacak yönergeleri barındırır.</description> +<syntax><VirtualHost + <var>adres</var>[:<var>port</var>] [<var>adres</var>[:<var>port</var>]] + ...> ... </VirtualHost></syntax> +<contextlist><context>server config</context></contextlist> + +<usage> + <p><directive type="section">VirtualHost</directive> ve + <code></VirtualHost></code> birlikte sadece belli bir sanal konağa + uygulanacak yönergeleri sarmalamakta kullanılırlar. Bir sanal konak + kapsamında belirtilebilecek her yönerge kullanılabilir. Sunucu belli bir + sanal konak üzerindeki bir belge için bir istek aldığında <directive + type="section">VirtualHost</directive> bölümünde bulunan yapılandırma + yönergelerini kullanır. <var>adres</var> şunlardan biri olabilir:</p> + + <ul> + <li>Sanal konağın IP adresi.</li> + + <li>Sanal konağın IP adresi için tam nitelenmiş alan adı (önerilmez).</li> + + <li><code>NameVirtualHost *</code> ile birlikte tüm IP adresleri ile + eşleşmek üzere <code>*</code> karakteri.</li> + + <li>Sadece IP sanal konaklarında kullanmak için eşleşmeyen IP adreslerini + yakalamak amacıyla <code>_default_</code> dizgesi.</li> + </ul> + + <example><title>Örnek</title> + <VirtualHost 10.1.2.3><br /> + <indent> + ServerAdmin webmaster@konak.mesela.dom<br /> + DocumentRoot /www/docs/konak.mesela.dom<br /> + ServerName konak.mesela.dom<br /> + ErrorLog logs/konak.mesela.dom-error_log<br /> + TransferLog logs/konak.mesela.dom-access_log<br /> + </indent> + </VirtualHost> + </example> + + + <p>İsteğe bağlı port numarasını belirtmeyi mümkün kılmak için IPv6 + adresleri köşeli ayraç içine alınır. IPv6 adresi kullanılan bir örnek:</p> + + <example> + <VirtualHost [2001:db8::a00:20ff:fea7:ccea]><br /> + <indent> + ServerAdmin webmaster@konak.mesela.dom<br /> + DocumentRoot /www/docs/konak.mesela.dom<br /> + ServerName konak.mesela.dom<br /> + ErrorLog logs/konak.mesela.dom-error_log<br /> + TransferLog logs/konak.mesela.dom-access_log<br /> + </indent> + </VirtualHost> + </example> + + <p>Her sanal konağın ya farklı bir IP adresi ve port ile ya da farklı bir + konak ismiyle eşleşmesi gerekir. Birinci durumda sunucu makinesinin çok + sayıda adresten IP paketleri kabul edecek şekilde yapılandırılması + gerekir. (Eğer makinede çok sayıda ağ arabirimi yoksa bu, işletim sistemi + desteklediği takdirde <code>ifconfig alias</code> komutuyla + sağlanabilir.)</p> + + <note><title>Ek Bilgi</title> + <p><directive type="section">VirtualHost</directive> kullanımı Apache’nin + dinleyeceği adresler üzerinde belirleyici değildir. Apache’nin doğru + adresi dinlediğinden emin olmak için <directive + module="mpm_common">Listen</directive> kullanmanız gerekebilir.</p> + </note> + + <p>IP’ye dayalı sanal konakları kullanıyorsanız, diğer sanal konaklarda + açıkça belirtilmemiş IP adresleriyle eşleşecek sanal konağı + <code>_default_</code> özel ismiyle belirtebilirsiniz. "Ana" sunucu + yapılandırmasında <code>_default_</code> diye bir sanal konağın + bulunmaması halinde, hiçbir IP adresi eşleşmesi bulunamadığı takdirde + <directive type="section">VirtualHost</directive> bölümleri dışında kalan + tüm yapılandırmalar bu amaca yönelik olarak kullanılır. (Yalnız dikkat + edin, bir <directive module="core">NameVirtualHost</directive> yönergesi + ile eşleşen bir IP adresi için ne "ana" sunucu yapılandırması ne de + <code>_default_</code> sanal konak yapılandırması kullanılır. Bu konuda + daha ayrıntılı bilgi için <a href="../vhosts/name-based.html">isme dayalı + sanal konaklar</a> belgesine bakınız.)</p> + + <p>Eşleşilecek portu değiştirmek için bir <code>:port</code> + belirtebilirsiniz. Port bu şekilde değiştirilmediği takdirde ana + sunucunun son <directive module="mpm_common">Listen</directive> + yönergesinde belirtilen port kullanılır. Bir adresteki tüm portlarla + eşleşileceğini belirtmek için <code>:*</code> kullanabilirsiniz. (Bu, + <code>_default_</code> kullanıldığı takdirde önerilir.)</p> + + <p>Her <directive type="section">VirtualHost</directive> bloku içinde bir + <directive module="core">ServerName</directive> yönergesi mutlaka + olmalıdır. Yokluğu halinde "ana" sunucu yapılandırmasındaki <directive + module="core">ServerName</directive> miras alınacaktır (yani, sanal konak + belirtmek için boşuna uğraşmış olursunuz).</p> + + <note type="warning"><title>Güvenlik</title> + <p>Günlük dosyalarının sunucuyu çalıştıran kullanıcıdan başka herkes + tarafından yazılabilen bir yerde saklanmasından dolayı ortaya çıkabilecek + güvenlik sorunları hakkında daha ayrıntılı bilgi için <a + href="../misc/security_tips.html">güvenlik ipuçları</a> belgesine + bakınız.</p> + </note> +</usage> +<seealso><a href="../vhosts/">Apache Sanal Konak Belgeleri</a></seealso> +<seealso><a href="../dns-caveats.html">DNS ile İlgili Konular ve Apache</a></seealso> +<seealso><a href="../bind.html">Apache’nin belli adresleri ve portları dinlemek + üzere yapılandırılması</a></seealso> +<seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir arada + ele alındığının açıklaması için <a href="../sections.html"> + <Directory>, <Location> ve <Files> bölümleri nasıl + çalışır?</a> belgesine bakınız.</seealso> +</directivesynopsis> + +</modulesynopsis> diff --git a/docs/manual/mod/mod_request.xml.tr b/docs/manual/mod/mod_request.xml.tr new file mode 100644 index 0000000000..b035c54209 --- /dev/null +++ b/docs/manual/mod/mod_request.xml.tr @@ -0,0 +1,88 @@ +<?xml version="1.0"?> +<!DOCTYPE modulesynopsis SYSTEM "../style/modulesynopsis.dtd"> +<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="../style/manual.tr.xsl"?> +<!-- English Revision: 649163 --> +<!-- ===================================================== + Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org> + Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org> +========================================================== --> + +<!-- + Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more + contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with + this work for additional information regarding copyright ownership. + The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0 + (the "License"); you may not use this file except in compliance with + the License. You may obtain a copy of the License at + + http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0 + + Unless required by applicable law or agreed to in writing, software + distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS, + WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied. + See the License for the specific language governing permissions and + limitations under the License. +--> + +<modulesynopsis metafile="mod_request.xml.meta"> + +<name>mod_request</name> +<description>HTTP istek gövdelerini işleme sokup kullanılabilir kılan süzgeçler</description> +<status>Base</status> + + +<directivesynopsis> +<name>KeptBodySize</name> +<description>mod_include gibi süzgeçler tarafından kullanılma olasılığına karşı +istek gövdesi iptal edilmek yerine belirtilen azami boyutta tutulur. +</description> +<syntax>KeptBodySize <var>azami_bayt_sayısı</var></syntax> +<default>KeptBodySize 0</default> +<contextlist><context>directory</context> +</contextlist> + +<usage> + <p>Normal şartlar altında, durağan dosyaların öntanımlı eylemcileri gibi + istek eylemcileri gerek kalmadığında istek gövdesini iptal ederler. Sonuç + olarak, mod_include gibi süzgeçler, özgün istek (süzme işlemi + gerçekleştikten sonra artık gerekmediğinden istek gövdesini iptal eden) + bir <code>POST</code> isteği olsa bile, <code>GET</code> isteklerinin + yapılmasına sadece diğer URL’lerin alt istekler olarak içerilmesi + şartıyla izin verir.</p> + + <p>Bu yönergede belirtilen değer sıfırdan büyük olduğunda, istek + eylemciler, istek gövdesini iptal etmek yerine süzgeçler tarafından + kullanılmak üzere belirtilen azami boyuta ayarlarlar. mod_include + süzgecinin kullanılması durumunda, bir durağan shtml dosyası için bir + <code>POST</code> isteği, ardından gelen isteklerin, önceki gibi + <code>GET</code> istekleri değil, <code>POST</code> istekleri olmasına + yol açacaktır.</p> + + <p>Bu özellik, <module>mod_include</module> kullanılarak, karmaşık HTML + sayfalarının ve uygulamalarının küçük küçük bileşenlere bölünüp sonra da + sayfa yapısıyla birlikte sarmalanarak birleştirilmesini mümkün kılar. + Bileşenler, CGI programları veya betik dilleri biçiminde olabileceği + gibi, <module>mod_proxy</module> kullanarak başka bir sunucudaki URL + uzayına ters vekil URL’ler şeklinde bile olabilir.</p> + + <p><strong>Bilginize:</strong> İstekler tamamlanana kadar alınan istekler + geçici RAM içinde biriktirilir. Sonuç olarak, bahsi geçen yükü karşılamak + için yeterince RAM’in mevcut olması gerekir. Bu yönergeyi kullanmakla, + istek gövdesini saklamaya yetecek olası en düşük değerle bile URL + uzayınız için gereken yeri kısıtlamış olursunuz.</p> + + <p>Eğer isteğin uzunluğu bu yönerge ile ayrılan azami uzunluğu aşarsa + sunucu yanıt olarak <code>413 Request Entity Too Large</code> (413 + İstenen Öğe Çok Büyük) hatasını döndürür.</p> + + <p>İstek gövdesini iptal etmek yerine kendi amaçları doğrultusunda bunları + biriktiren <module>mod_cgi</module> gibi eylemciler bu yönergeyi dikkate + almazlar.</p> + +</usage> + +<seealso><a href="mod_include.html">mod_include</a> belgesi</seealso> +<seealso><a href="mod_auth_form.html">mod_auth_form</a> belgesi</seealso> +</directivesynopsis> + +</modulesynopsis> diff --git a/docs/manual/vhosts/index.xml.tr b/docs/manual/vhosts/index.xml.tr new file mode 100644 index 0000000000..2467e14be7 --- /dev/null +++ b/docs/manual/vhosts/index.xml.tr @@ -0,0 +1,105 @@ +<?xml version='1.0' encoding='UTF-8' ?> +<!DOCTYPE manualpage SYSTEM "../style/manualpage.dtd"> +<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="../style/manual.tr.xsl"?> +<!-- English Revision: 420990 --> +<!-- ===================================================== + Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org> + Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org> +========================================================== --> + +<!-- + Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more + contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with + this work for additional information regarding copyright ownership. + The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0 + (the "License"); you may not use this file except in compliance with + the License. You may obtain a copy of the License at + + http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0 + + Unless required by applicable law or agreed to in writing, software + distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS, + WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied. + See the License for the specific language governing permissions and + limitations under the License. +--> + +<manualpage metafile="index.xml.meta"> +<parentdocument href="../"/> + + <title>Apache Sanal Konak Belgeleri</title> + +<summary> + + <p><cite>Sanal Konak</cite> (Virtual Host) terimi tek bir makine üzerinde + birden fazla sitenin (www.sirket1.dom, www.sirket2.dom gibi) barındırılma + uygulamasını betimler. Sanal konaklar, "<a href="ip-based.html">IP’ye + dayalı</a>" veya "<a href="name-based.html">isme dayalı</a>" olabilir; + birincisinde, her site ayrı bir IP adresinden sunulurken, ikincisinde her + IP adresinde birden fazla site sunulur. Olayda aynı fiziksel sunucu + kullanıldığı halde bu sunucu son kullanıcıya görünür değildir.</p> + + <p>Apache yazılımsal olarak IP’ye dayalı sanal konakları destekleyen ilk + sunuculardan biridir. 1.1 sürümünden itibaren Apache hem IP’ye dayalı hem + de isme dayalı sanal konakları desteklemektedir. İsme dayalı sanal + konaklara bazen <em>konağa dayalı</em> sanal konaklar veya <em>IP’ye + dayanmayan</em> sanal konaklar da denmektedir.</p> + + <p>Aşağıda, Apache’nin 1.3 sürümü ve sonrası için sanal konak desteğini bütün + ayrıntıları ile açıklayan belgeler listelenmiştir.</p> + +</summary> + +<seealso><module>mod_vhost_alias</module></seealso> +<seealso><a href="name-based.html">İsme Dayalı Sanal Konaklar</a></seealso> +<seealso><a href="ip-based.html">IP Adresine Dayalı Sanal Konaklar</a></seealso> +<seealso><a href="examples.html">Sanal Konak Örnekleri</a></seealso> +<seealso><a href="fd-limits.html">Dosya Tanıtıcı Sınırları</a></seealso> +<seealso><a href="mass.html">Kütlesel Sanal Konaklık</a></seealso> +<seealso><a href="details.html">Ayrıntılı olarak Konak Eşleme</a></seealso> + +<section id="support"><title>Sanal Konak Desteği</title> + + <ul> + <li><a href="name-based.html">İsme Dayalı Sanal Konaklar</a> (Her IP + adresinde birden fazla site)</li> + <li><a href="ip-based.html">IP Adresine Dayalı Sanal Konaklar</a> (Her site + için ayrı IP adresi)</li> + <li><a href="examples.html">Çok kullanılan sanal konak yapılandırma + örnekleri</a></li> + <li><a href="fd-limits.html">Dosya Tanıtıcı Sınırları</a> (veya, + <em>çok fazla günlük dosyası</em>)</li> + <li><a href="mass.html">Devingen olarak Yapılandırılan Kütlesel Sanal + Barındırma</a></li> + <li><a href="details.html">Konak Eşlemenin Derinliğine İncelenmesi</a></li> + </ul> + +</section> + +<section id="directives"><title>Yapılandırma Yönergeleri</title> + + <ul> + <li><directive type="section" + module="core">VirtualHost</directive></li> + <li><directive module="core">NameVirtualHost</directive></li> + <li><directive module="core">ServerName</directive></li> + <li><directive module="core">ServerAlias</directive></li> + <li><directive module="core">ServerPath</directive></li> + </ul> + + <p>Sanal konak yapılandırmanız üzerinde hata ayıklamaya çalışıyorsanız + Apache’nin <code>-S</code> komut satırı seçeneği şu şekilde çok işinize + yarayabilir:</p> + + <example> + /usr/local/apache2/bin/httpd -S + </example> + + <p>Bu komut, yapılandırma dosyasının Apache yorumunu dökümler. IP + adreslerinin ve sunucu isimlerinin dikkatli bir incelemesi, yapılandırma + yanlışlarınızı keşfetmenize yardımcı olabilir. (Diğer komut satırı + seçenekleri için <program>httpd</program> programının belgelerine + bakınız.)</p> + +</section> +</manualpage> diff --git a/docs/manual/vhosts/ip-based.xml.tr b/docs/manual/vhosts/ip-based.xml.tr new file mode 100644 index 0000000000..62a6e9d8d3 --- /dev/null +++ b/docs/manual/vhosts/ip-based.xml.tr @@ -0,0 +1,165 @@ +<?xml version='1.0' encoding='UTF-8' ?> +<!DOCTYPE manualpage SYSTEM "../style/manualpage.dtd"> +<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="../style/manual.tr.xsl"?> +<!-- English Revision: 659902 --> +<!-- ===================================================== + Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org> + Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org> +========================================================== --> + +<!-- + Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more + contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with + this work for additional information regarding copyright ownership. + The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0 + (the "License"); you may not use this file except in compliance with + the License. You may obtain a copy of the License at + + http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0 + + Unless required by applicable law or agreed to in writing, software + distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS, + WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied. + See the License for the specific language governing permissions and + limitations under the License. +--> + +<manualpage metafile="ip-based.xml.meta"> +<parentdocument href="./">Sanal Konaklar</parentdocument> + <title>Apache’de IP’ye Dayalı Sanal Konak Desteği</title> + +<seealso> +<a href="name-based.html">İsme Dayalı Sanal Konak Desteği</a> +</seealso> + +<section id="requirements"><title>Sistem gereksinimleri</title> + + <p><cite>IP’ye dayalı</cite> deyince, sunucunun <strong>her IP’ye dayalı + sanal konak için ayrı bir IP adresi</strong>ne sahip olduğunu anlıyoruz. + Bunun olması için, makine ya çok sayıda ağ bağlantısına sahiptir ya da + makinede, günümüzde çoğu işletim sistemi tarafından desteklenen sanal + arabirimler kullanılıyordur. (Sanal arabirimlerle ilgili ayrıntılar için + sistem belgelerinize bakınız; bu konu genellikle IP rumuzları (ip aliases) + olarak geçer ve ayarlamak için genellikle "ifconfig" komutu + kullanılır.)</p> + +</section> + +<section id="howto"><title>Apache nasıl ayarlanır?</title> + + <p>Çok sayıda konağı desteklemek üzere Apache iki şekilde + yapılandırılabilir. Ya her konak için ayrı bir <program>httpd</program> + süreci çalıştırırsınız ya da tüm sanal konakları destekleyen tek bir + süreciniz olur.</p> + + <p>Çok sayıda süreç kullanıyorsanız:</p> + + <ul> + <li>Güvenli bölgeler oluşturmanız gerekiyordur. Örneğin, şirket2’deki hiç + kimse dosya sistemi üzerinden şirket1’e ait verileri okuyamasın, sadece + herkes gibi tarayıcı kullanarak okuyabilsin istenebilir. Bu durumda, + <directive module="mpm_common">User</directive>, + <directive module="mpm_common">Group</directive>, + <directive module="mpm_common">Listen</directive> ve + <directive module="core">ServerRoot</directive> yönergeleri farklı + değerlerle yapılandırılmış iki ayrı süreç çalıştırmanız gerekir.</li> + + <li>Makine üzerindeki her IP adresini dinlemek için gereken dosya tanıtıcı + ve bellek miktarını makul bir seviyede tutabilirsiniz. Bu sadece belli + adresleri dinleyerek veya çok sayıda adresle eşleşen adres kalıpları + kullanarak mümükün olabilir. Zaten, bir sebeple belli bir adresi dinleme + ihtiyacı duyarsanız, diğer tüm adresleri de ayrı ayrı dinlemeniz + gerekir. (Bir <program>httpd</program> programı N-1 adresi dinlerken + diğerleri kalan adresleri dinleyebilir.)</li> + </ul> + + <p>Tek bir süreç kullanıyorsanız:</p> + + <ul> + <li><program>httpd</program> yapılandırmasının sanal konaklar arasında + paylaşılmasına izin veriliyor demektir.</li> + + <li>Makine çok büyük miktarda isteği karşılayabilir ve ayrı ayrı + süreçlerin çalışmasından kaynaklanan önemli başarım kayıpları + yaşanmaz.</li> + </ul> + +</section> + +<section id="multiple"><title>Çok sayıda sürecin yapılandırılması</title> + + <p>Her sanal konak için ayrı bir <program>httpd</program> yapılandırması + oluşturulur. Her yapılandırmada, o süreç tarafından sunulacak IP adresi + (veya sanal konak) için <directive module="mpm_common">Listen</directive> + yönergesi kullanılır. Örnek:</p> + + <example> + Listen www.birkobi.dom:80 + </example> + + <p>Burada konak ismi yerine IP adresi kullanmanız önerilir (ayrıntılar için + <a href="../dns-caveats.html">DNS ile ilgili konular</a> belgesine + bakınız).</p> + +</section> + +<section id="single"><title>Sanal konaklar tek bir sürecin yapılandırılması</title> + + <p>Bu durum için, ana sunucu ve sanal konakların tümüne gelen istekler tek + bir <program>httpd</program> süreci tarafından karşılanır. Yapılandırma + dosyasında, her sanal konak için, farklı değerlere sahip <directive + module="core">ServerAdmin</directive>, <directive + module="core">ServerName</directive>, <directive + module="core">DocumentRoot</directive>, <directive + module="core">ErrorLog</directive>ve<directive + module="mod_log_config">TransferLog</directive> + veya <directive module="mod_log_config">CustomLog</directive> yönergeleri + içeren ayrı birer <directive module="core">VirtualHost</directive> bölümü + oluşturulur. Örnek:</p> + + <example> + <VirtualHost www.birkobi.dom> + <indent> + ServerAdmin bilgi@posta.birkobi.dom<br /> + DocumentRoot /gruplar/birkobi/belgeler<br /> + ServerName www.birkobi.dom<br /> + ErrorLog /gruplar/birkobi/günlükler/hatalar.log<br /> + TransferLog /gruplar/birkobi/günlükler/erisim.log + </indent> + </VirtualHost><br /> + <br /> + <VirtualHost www.digerkobi.dom> + <indent> + ServerAdmin bilgi@posta.digerkobi.dom<br /> + DocumentRoot /gruplar/digerkobi/belgeler<br /> + ServerName www.digerkobi.dom<br /> + ErrorLog /gruplar/digerkobi/günlükler/hatalar.log<br /> + TransferLog /gruplar/digerkobi/günlükler/erisim.log + </indent> + </VirtualHost> + </example> + + <p>Burada konak isimlerinin yerlerine IP adreslerini kullanmanız önerilir + (ayrıntılar için <a href="../dns-caveats.html">DNS ile ilgili konular</a> + belgesine bakınız).</p> + + <p>Süreç oluşturmayı denetleyen yönergeler ve bir kaç başka yönerge dışında + hemen hemen tüm yapılandırma yönergeleri <directive + module="core">VirtualHost</directive> bölümleri içinde kullanılabilir. Bir + yönergenin <directive module="core">VirtualHost</directive> bölümlerinde + kullanılıp kullanılmayacağını öğrenmek için <a + href="../mod/directives.html">yönerge dizinini</a> kullanarak yönergenin <a + href="../mod/directive-dict.html#Context">Bağlam</a>’ına bakınız.</p> + + <p><a href="../suexec.html">suEXEC sarmalayıcısı</a> kullanıldığı takdirde + <directive module="mod_suexec">SuexecUserGroup</directive> yönergesi de + bir <directive module="core">VirtualHost</directive> bölümü içinde + kullanılabilir.</p> + + <p><em>GÜVENLİK:</em>Günlük dosyalarının yazılacağı yeri belirlerken, + Apache’yi başlatan kullanıcıdan başka kimsenin yazamayacağı bir yerin + seçilmesi bazı güvenlik risklerini ortadan kaldırmak bakımından önemlidir. + Ayrıntılar için <a href="../misc/security_tips.html">güvenlik ipuçları</a> + belgesine bakınız.</p> +</section> +</manualpage> diff --git a/docs/manual/vhosts/name-based.xml.tr b/docs/manual/vhosts/name-based.xml.tr new file mode 100644 index 0000000000..6eaa5e9960 --- /dev/null +++ b/docs/manual/vhosts/name-based.xml.tr @@ -0,0 +1,279 @@ +<?xml version='1.0' encoding='UTF-8' ?> +<!DOCTYPE manualpage SYSTEM "../style/manualpage.dtd"> +<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="../style/manual.tr.xsl"?> +<!-- English Revision: 659902 --> +<!-- ===================================================== + Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org> + Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org> +========================================================== --> + +<!-- + Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more + contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with + this work for additional information regarding copyright ownership. + The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0 + (the "License"); you may not use this file except in compliance with + the License. You may obtain a copy of the License at + + http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0 + + Unless required by applicable law or agreed to in writing, software + distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS, + WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied. + See the License for the specific language governing permissions and + limitations under the License. +--> + +<manualpage metafile="name-based.xml.meta"> +<parentdocument href="./">Sanal Konaklar</parentdocument> +<title>İsme Dayalı Sanal Konaklar</title> + +<summary> + <p>Bu belgede isme dayalı sanal konakların ne zaman, nasıl kullanılacakları + açıklanmıştır.</p> +</summary> + +<seealso><a href="ip-based.html">IP Adresine Dayalı Sanal Konaklar</a></seealso> +<seealso><a href="details.html">Konak Eşlemenin Derinliğine İncelenmesi</a> +</seealso> +<seealso><a href="mass.html">Devingen olarak Yapılandırılan Kütlesel Sanal +Barındırma</a></seealso> +<seealso><a href="examples.html">Çok kullanılan sanal konak yapılandırma +örnekleri</a></seealso> +<seealso><a href="examples.html#serverpath">ServerPath yapılandırma örneği</a> +</seealso> + +<section id="namevip"><title>İsme dayalı ve IP’ye dayalı Sanal Konaklar</title> + + <p>IP’ye dayalı sanal konaklarda sunulacak sanal konağı doğru tespit + edebilmek için bağlantının yapıldığı IP adresine bakılır. Bu bakımdan her + konak için ayrı bir IP adresine gereksinim vardır. İsme dayalı sanal + konaklarda ise sunucu, istemcinin HTTP başlığının bir parçası olarak + gönderdiği konak adını kullanır. Bu teknikte aynı IP adresini çok sayıda + farklı konak kullanabilir.</p> + + <p>İsme dayalı sanal barındırma nispeten daha kolaydır, çünkü her konak + ismini doğru IP adresiyle eşlemek için DNS sunucunuzu yapılandırdıktan + sonra Apache HTTP sunucusunu farklı konak isimlerini tanıyacak şekilde + yapılandırmanız yeterli olur. İsme dayalı sanal barındırma ayrıca zaten + kıt olan IP adreslerine talebi de azaltır. Bu nedenle, IP’ye dayalı sanal + konakları kullanmanızı gerektirecek çok özel bir sebep olmadıkça isme + dayalı sanal konaklar kullanmalısınız. IP’ye dayalı sanal konakların + kullanımını gerektirebilecek bazı durumlar:</p> + + <ul> + <li>Bazı tarihi istemciler isme dayalı sanal konaklarla uyumlu değildir. + İsme dayalı sanal konakların çalışması için istemcinin HTTP Host + başlığı göndermesi gerekir. Bu da HTTP/1.1 desteği gerektirir. + Günümüzdeki HTTP/1.0 istemcileri bir eklenti olarak HTTP/1.1’i de + desteklemektedir. Tarihi eser haline gelmiş HTTP/1.1 desteği + bulurmayan eski istemcileri hala isme dayalı sanal konaklarla + desteklemek isterseniz bu belgenin sonunda bunu mümkün kılabilecek bir + tekniğe yer verilmiştir.</li> + + <li>İsme dayalı sanal konaklar SSL portokolünün doğası gereğince SSL’li + güvenli sunucular için kullanılamazlar.</li> + + <li>Bazı işletim sistemlerinin ve ağ donanımlarının gerçekleştirdiği + band genişliği yönetim teknikleri IP adresleri farklı olmadığı sürece + konaklar arasında ayrım yapamazlar.</li> + </ul> + +</section> + +<section id="using"><title>İsme Dayalı Sanal Konakların Kullanımı</title> + +<related> + <modulelist> + <module>core</module> + </modulelist> + + <directivelist> + <directive module="core">DocumentRoot</directive> + <directive module="core">NameVirtualHost</directive> + <directive module="core">ServerAlias</directive> + <directive module="core">ServerName</directive> + <directive module="core">ServerPath</directive> + <directive module="core" type="section">VirtualHost</directive> + </directivelist> +</related> + + <p>İsme dayalı sanal konakları kullanmak için, bu konaklar için istekleri + kabul edecek sunucuya IP adresini (ve muhtemelen portu da) + belirtmelisiniz. Bu işlem <directive + module="core">NameVirtualHost</directive> yönergesiyle yapılır. Normal + şartlar altında sunucu üzerinde bütün IP adreslerinin kullanılması + gerekir; bunun için <directive module="core">NameVirtualHost</directive> + yönergesine argüman olarak <code>*</code> belirtebilirsiniz. Çok sayıda + port kullanmayı planlıyorsanız (SSL çalıştırmak gibi), argümana + <code>*:80</code> şeklinde port ekleyebilirsiniz. Yalnız, <directive + module="core">NameVirtualHost</directive> yönergesinde bir IP adresi + belirtmiş olmakla sunucunun kendiliğinden o IP adresini dinlemeyeceğine + dikkat ediniz. Bu konuda ayrıntılı bilgi edinmek için <a + href="../bind.html">Apache’nin kullanacağı adreslerin ve portların + ayarlanması</a> belgesine bakınız. Ayrıca, sunucuda, burada belirttiğiniz + IP adresine sahip bir ağ arabirimi olmalıdır.</p> + + <p>Sonraki adım sunacağınız her konak için ayrı bir <directive + type="section" module="core">VirtualHost</directive> bölümü oluşturmaktır. + <directive type="section" module="core">VirtualHost</directive> + yönergesinin argümanı ile eşleşen bir <directive + module="core">NameVirtualHost</directive> yönergesi tanımlanmış olmalıdır + (değer normalde "*:80" olacaktır). Her <directive type="section" + module="core">VirtualHost</directive> bölümü içinde sunulan konağı + belirtmek üzere en azından bir adet <directive + module="core">ServerName</directive> yönergesine ve konak içeriğinin dosya + sisteminde bulunduğu yeri gösteren bir <directive + module="core">DocumentRoot</directive> yönergesine + ihtiyacınız olacaktır.</p> + + <note><title>Ana konağı unutmayın</title> + <p>Mevcut sitenize sanal konaklar eklerseniz, mevcut siteniz için de bir + <directive type="section" module="core">VirtualHost</directive> bölümü + oluşturmalısınız. Bu sanal konak bölümü içinde kullanacağınız + <directive module="core">ServerName</directive> ve <directive + module="core">DocumentRoot</directive> yönergelerinin argümanları, bu + yönergelerin sunucu geneli için belirttiğiniz değerlerini + içermelidir. Bu sanal konağı yapılandırma dosyanızdaki ilk sanal konak + yapın ki, öntanımlı konak olsun.</p> + </note> + + <p>Örnek olarak, <code>www.biralan.tld</code> adresinden sitenizi sunmakta + olduğunuzu ve bunun yanına aynı IP adresini kullanan + <code>www.digeralan.tld</code> sanal konağını eklemek istediğinizi + varsayalım. Bunun için <code>httpd.conf</code> dosyanıza basitçe şu + satırları ekleyebilirsiniz:</p> + + <example> + NameVirtualHost *:80<br /> + <br /> + <VirtualHost *:80><br /> + <indent> + ServerName www.biralan.tld<br /> + ServerAlias biralan.tld *.biralan.tld<br /> + DocumentRoot /siteler/biralan<br /> + </indent> + </VirtualHost><br /> + <br /> + <VirtualHost *:80><br /> + <indent>ServerName www.digeralan.tld<br /> + DocumentRoot /siteler/digeralan<br /> + </indent> + </VirtualHost><br /> + </example> + + <p>İsterseniz, <directive module="core">NameVirtualHost</directive> ve + <directive type="section" module="core">VirtualHost</directive> + yönergelerinde argüman olarak <code>*</code> yerine doğrudan bir IP adresi + belirtebilirsiniz. Hatta, daha sonra, isme dayalı sanal konakları bir IP + adresinden ve IP’ye dayalı olanları veya isme dayalı diğer bir sanal konak + grubunu diğer IP adreslerinden sunmak isteyebilirsiniz.</p> + + <p>Çoğu sunucunun birden fazla isim ile erişilebilir olması istenir. Bu, + <directive type="section" module="core">VirtualHost</directive> bölümü + içine bir <directive module="core">ServerAlias</directive> yönergesi + yerleştirmek suretiyle mümkün olur. Örneğin yukarıdaki örnekte, + kullanıcıların aynı siteye farklı isimlerle erişmelerini mümkün kılmak + için bölüm içine şu satırı ekleyebilirsiniz:</p> + + <example> + ServerAlias biralan.tld *.biralan.tld + </example> + + <p>Böylece <code>biralan.tld</code> alanındaki tüm konaklar için gelen + isteklere <code>www.biralan.tld</code> sanal konağından hizmet sunulmuş + olur. Konak isimleriyle eşleşmek üzere dosya ismi kalıp karakterleri + <code>*</code> ve <code>?</code> kullanılabilir. Şüphesiz bu isimleri sırf + <directive module="core">ServerName</directive> veya + <code>ServerAlias</code> yönergesinde belirtmiş olmakla bu isimleri + erişilebilir kılamazsınız. Öncelikle, bu isimleri sunucunuzdaki IP + adresleriyle eşlemek üzere yapılandıracağınız bir DNS sunucunuz + olmalıdır.</p> + + <p>Son olarak, sanal konak yapılandırmanıza, <directive type="section" + module="core">VirtualHost</directive> bölümlerinin içine başka yönergeler + yerleştirerek ince ayar çekebilirsiniz. Çoğu yönerge bu bölümlere + yerleştirilebilir ve sadece o sanal konakla ilgili yapılandırmayı + değiştirmek için kullanılabilir. Belli bir yönergenin sanal konak + bölümlerinde kullanılıp kullanılmayacağını yönergenin açıklamasında <a + href="../mod/directive-dict.html#Context">Bağlam</a> satırına bakarak + öğrenebilirsiniz. <em>Ana sunucu bağlamındaki</em> (<directive + type="section" module="core">VirtualHost</directive> bölümleri dışındaki) + yapılandırma yönergelerinden sadece sanal konak bölümlerinde geçersiz + kılınmamış olanlar kullanılacaktır.</p> + + <p>Sunucuya bir istek geldiğinde, sunucu önce IP adresiyle eşleşmesi olası + <directive module="core">NameVirtualHost</directive> bölümleri var mı diye + bakar. Varsa, IP adresini eşleştirmek için <directive + module="core">NameVirtualHost</directive> bölümlerine tek tek bakar ve + istenen konak ismi ile eşleşen bir <directive module="core" + >ServerName</directive> veya <code>ServerAlias</code> yönergesi bulmaya + çalışır. Bir tane bulduğunda, sunucu için onun yapılandırmasını kullanır. + İsimle eşleşen bir sanal konak bulamazsa IP adresiyle eşleşen <strong>ilk + sanal konağın</strong> yapılandırmasını kullanır.</p> + + <p>Bir önkabul olarak yapılandırma dosyasında rastlanan ilk sanal konak + <em>öntanımlı</em> sanal konaktır. IP adresi bir sanal konakla eşleştiği + takdirde <em>ana sunucunun</em> <directive module="core" + >DocumentRoot</directive> değeri <strong>asla</strong> kullanılmayacaktır. + Sanal konaklardan hiçbiriyle eşleşmeyen istekler için özel bir + yapılandırmanız olsun isterseniz, bu yapılandırmayı yapılandırma + dosyanızdaki ilk <directive type="section" + module="core">VirtualHost</directive> bölümüne yerleştirmeniz + yetecektir.</p> + +</section> + +<section id="compat"><title>Artık Tarihe Karışmış Tarayıcılarla Uyumluluk</title> + + <p>Evvelce de bahsedildiği gibi, isme dayalı sanal konakların gerektiği gibi + çalışması için gerekli veriyi göndermeyen bazı istemciler vardır. Bu + istemcilere daima o IP adresinin yapılandırma dosyasındaki ilk sanal + konağının (isme dayalı <cite>başat</cite> sanal konak) sayfaları + gönderilir.</p> + + <note><title>Ne kadar eski?</title> + <p>Lütfen dikkat edin, eski deyince gerçekten de antika demek istiyoruz. + Günümüzde bu tür tarayıcılara rastlamanız neredeyse imkansızdır. Günümüz + tarayıcılarının hepsi isme dayalı sanal konakların gerektirdiği + <code>Host</code> başlığını gönderirler.</p> + </note> + + <p>Olayı fazla germeden <directive module="core">ServerPath</directive> + yönergesini kullanarak sorunun çevresinden dolanmak mümkündür:</p> + + <p>Örnek yapılandırma:</p> + + <example> + NameVirtualHost 111.22.33.44<br /> + <br /> + <VirtualHost 111.22.33.44><br /> + <indent> + ServerName www.biralan.tld<br /> + ServerPath /biralan<br /> + DocumentRoot /siteler/biralan<br /> + </indent> + </VirtualHost><br /> + </example> + + <p>Bu ne anlama geliyor? Anlamı, "<code>/biralan</code>" ile başlayan her + URI isteği <code>www.biralan.tld</code> sanal konağı tarafından sunulacak, + demektir. Yani, tüm istemcilerin + <code>http://www.biralan.tld/biralan/</code> olarak eriştiği yere + <code>Host:</code> başlığı gönderen istemciler + <code>http://www.biralan.tld/</code> olarak erişirler.</p> + + <p>Bunu gerçekleştirebilmek için başat sanal konağın baş sayfasına + <code>http://www.biralan.tld/biralan/</code> için bir bağ koyduktan sonra + sanal konağın sayfalarında ya tamamen göreli bağlar + ("<code>dosya.html</code>", "<code>../simgeler/resim.png</code>" gibi) + veya <code>/biralan/</code> ile öncelenmiş bağlar + ("<code>http://www.biralan.tld/biralan/muht/dosya.html</code>" veya + "<code>/biralan/muht/dosya.html</code>" gibi) kullanın.</p> + + <p>Bu işlem biraz disiplin gerektirse de bu yazılanlara sıkı sıkıya bağlı + kalarak hem eski hem de yeni tarayıcıların sayfalarınızı doğru + görüntülemesini sağlamış olursunuz.</p> + +</section> +</manualpage> |